Λατρεία του Ασκληπιού στον 4ο Μιμίαμβο του Ηρώνδα - ΑΣΚΛΗΠΙΩΙ‎ ΑΝΑΤΙΘΕΙΣΑΙ‎ ΚΑΙ‎ ΘΥΣΙΑΖΟΥΣΑΙ‎

Ο Ηρώνδας ή Ηρώδας ήταν ποιητής των Ελληνιστικών χρόνων. Μέχρι το 1891 διασώζονταν μόνο ελάχιστοι στίχοι απο το έργο του σε κάποιες σκόρπιες αναφορές, όμως, τότε βρέθηκε ένας πάπυρος με περίπου 700 στίχους. Επρόκειτο για τους γνωστούς μίμους ή μιμίαμβους, κωμικές περιγραφές βασισμένες στην καθημερινότητα που αποτελούν ένα ξεχωριστό είδος της ελληνικής λογοτεχνίας. Στον πάπυρο διασώθηκαν 8 μίμοι περίπου πλήρεις και άλλοι τρεις δυστυχώς αποσπασματικά. 

Ο 4ος μίμος με τίτλο "ΑΣΚΛΗΠΙΩΙ‎ ΑΝΑΤΙΘΕΙΣΑΙ‎ ΚΑΙ‎ ΘΥΣΙΑΖΟΥΣΑΙ" μας περιγράφει την επίσκεψη δύο φίλων γυναικών (Η Κοκκάλη και η Κυννώ) με μια δούλη στο ιερό του Ασκληπιού για να δώσουν τις προσφορές τους κατόπιν ίασης από κάποια ασθένεια που δεν κατονομάζεται. Στο πρώτο μέρος περιγράφεται η λατρευτική πράξη στο ιερό ενώ στο υπόλοιπο, κύριο μέρος, οι γυναίκες θαυμάζουν τα έργα τέχνης (αφιερώματα, αγάλματα, πίνακες) που βλέπουν μέσα στον Ναό. Στο τέλος ακολουθούν κάποιες επιπλέον σκηνές λατρευτικού περιεχομένου. Παρότι, ο λόγος ύπαρξης του έργου φαίνεται να είναι η περιγραφή των έργων τέχνης και οι αντιδράσεις των γυναικών καθώς τα θαυμάζουν, εδώ θα ασχοληθούμε με τις εξαιρετικά ρεαλιστικές περιγραφές της λατρείας που μεταφέρουν με τον καλύτερο τρόπο τις καθημερινές ατομικές πρακτικές σε ένα ιερό. 

Παραθέτω τα σχετικά αποσπάσματα από το αρχαίο κείμενο με μια πρόχειρη απόδοση στα νέα ελληνικά και ακολουθεί σύντομος σχολιασμός. 

χαίροις, άναξ Παιήον, ος μέδεις Τρίκκης

και Κών γλυκειαν κηπίδαυρον ώκηκας

συν και Κορωνίς η σ' έτικτε κωπόλλων

χαίροιεν, ης τε χειρί δεξιή ψαύεις

Υγίεια, χώνπερ οίδε τίμιοι βωμοί, 
Πανάκη τε κηπίω τε κιησώ χαίροι,

χοι Λεωμέδοντος οικίην τε και τείχεα

πέρσαντε, ιητήρες αγρίων νούσων
Ποδαλείριος τε και Μαχάων χαίροντων,

χώσοι θεοί σην εστίην κατοικεύσιν

και θεαί, πάτερ Παιήον. ιλέω δεύτε

τωλέκτορος του'. όντιν' οικίης τοίχων

κήρυκα θύω, ταπίδορπα δέξαισθε.

ου γαρ τι πολλήν ουδ' έτοιμον αντλεύμεν,

επεί ταχ, αν βούν η νενημένην χοίρον

πολλής φορίνης, κουκ αλέκτορ', ίητρα

νούσων εποιεύμεσθα τας απέψησας

επ' ηπίας συ χείρας, ω άναξ, τείνας.

-εκ δεξιής τον πίνακα, Κοκκάλη, στήσον της Υγίειης.

Χαίρε, άναξ Παιήον που βασιλεύεις στην Τρίκκη

και έχεις κατοικία σου στην γλυκιά Κω και την Επίδαυρο

Χαίρε και η Κορωνίς που σε γέννησε και ο Απόλλων

και η Υγίεια την οποία με το δεξί σου χέρι αγγίζεις. 

Χαίρετε και εσείς που έχετε αυτούς τους τιμημένους βωμούς

Πανάκεια και Ηπιώ και Ιασώ,

και εσείς καταστροφείς του οίκου και των τειχών του Λαομέδοντα

θεραπευτές των άγριων ασθενειών

Ποδαλείριε και Μαχάονα

και όλοι οι άλλοι Θεοί και Θεές που κατοικούν στην εστία σου, πατέρα Παιήον. 

Ελάτε εδώ και αποδεχθείτε αυτόν τον κόκκορα, τον κήρυκα των τειχών της οικίας μου

τον οποίο θυσιάζω σαν συνοδευτικό. 
Γιατί δεν αντλούμε νερό από πηγάδι έτοιμο και άφθονο
αλλιώς θα θυσιάζαμε κάποιο βόδι, ή χοίρο θηλυκό

με λιπώδες δέρμα πολύ και όχι κόκκορα

ως πληρωμή για την γιατριά από την νόσο

την οποία έδιωξες καθώς έτεινες ήπια τα χέρια σου ώ Ανακτα. 

-Κοκκάλη βάλε την πινακίδα κάτω δεξιά απο την Υγίεια.  

Το κείμενο ξεκινάει με την προσευχή των γυναικών και την θυσία στο βωμό του ιερού. Η προσευχή ακολουθεί τις γνωστές συμβάσεις που έχουμε περιγράψει και στο βιβλίο για την οικιακή λατρεία. Προηγείται ένας καθιερωμένος, γενικός χαιρετισμός στον οποίο δίνεται ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μην παραληφθεί κάποια θεότητα που λατρεύεται ή σχετίζεται με το εν λόγω ιερό (το πιθανότερο το Ασκληπιείο της Κω). Γι' αυτό ο χαιρετισμός κλείνει με την κλισέ φράση που περιλαμβάνει όσους άλλους θεούς μπορεί να λατρεύονται εκεί αλλά να μην έχει υπόψη του ονομαστικά ο λατρευτής (άλλο γνωστό παράδειγμα η προσευχή του Σωκράτη στον Θεό Πάνα). Η φράση περιλαμβάνεται ώστε να αποτραπεί η περίπτωση ύβρεως προς αυτούς εάν δεν μνημονεύονταν όπως θα έπρεπε. Ακολουθεί το κυρίως μέρος της προσευχής στην διάρκεια του οποίου δίδεται και η προσφορά (θυσία κόκκορα). Σε αυτό το μέρος συνήθως περιλαμβάνεται ή όποια προσωποποιημένη αναφορά εν αντιθέσει με τον προγραμματικό χαιρετισμό. Στην συγκεκριμένη περίπτωση έχει ενδιαφέρον η προσπάθεια που κάνει η Κυττώ να δικαιολογηθεί που δεν μπόρεσε να φέρει κάτι καλύτερο να θυσιάσει στον Θεό, εξηγώντας με μια μεταφορά πως δεν υπήρχε στην διάθεση της κάποιο μεγαλύτερο κατάλληλο ζώο (βόδι, γουρούνα). Τέλος να σημειώσουμε πως η θυσία ως είθισται σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ευχαριστήριος, δηλαδή έπεται της ίασης από την ασθένεια. Η προσευχή κλείνει με την Κυττώ να δίνει οδηγίες στην φίλη της που να τοποθετήσει την πινακίδα. Ως πίνακας μπορεί να αναφέρεται είτε μια πινακίδα με περιγραφή του "θαύματος" της Ίασης είτε κάποια με ανατομική αποτύπωση του μέρους του σώματος που γιατρεύτηκε. 

....

Νεωκόρος

κάλ' υμίν, ω γυναίκες, εντελέως τα ιρά

και ες λώον εμβλέποντα, μεζόνως ο΄τις

ηρέσατο τον Παιήον', ήπερ ούν υμείς. 

ιή ιή Παιηον, ευμενής είης

καλοίς επ' ιροίς ταίσδε κει τίνες τώνδε

εας' οπυιιηταί τε και γενής άσσον.

ιή ιή Παίηον. ώδε ταύτ' είη

Κυννώ

είη γάρ, ώ μέγιστε, κυγίη πολλή

έλθοιμεν αύτις μέζον' ίρ' αγινεύσαι

συν άνδράσιν και παισί - Κοκκάλη καλώς

τεμούσα μέμνεο το σκελύδριον δούναι

τω νεωκόρω τούρνιθος, ες τε την τρώγλην

τον πελανόν ένθες του δράκοντος ευφήμως

και ψαιστά δεύσον. τάλλα δ' οικίης έδρη

δαισόμεθα, και επί μη λάθη φέρειν. 

Νεωκόρος

τῆς ὑγιείης δῷ· πρόσδος· ἦ γὰρ ἱροῖσιν

μέ[ζ]ων ἅμ᾽ ἀρτίης ἡ ὑγείη ᾽στι τῆς μοίρης.

Νεωκόρος

Γυναίκες, η προσφορά σας είναι αποδεκτή πλήρως με καλύτερα πράγματα να έρχονται, κανείς δεν  ευχαρίστησε περισσότερο τον Παιήον απο εσάς. ιή ιή Παιήον να είσαι ευμενής σε αυτές για τις καλές τους προσφορές και στους συζύγους τους όποιοι και αν είναι και στα παιδιά τους. Ιή ιή Παιήον έτσι ας γίνει. 

Κυννώ

Έτσι ας γίνει, ω μέγιστε, και με υγεία πολλή να ξαναέρθουμε και με μεγαλύτερες προσφορές μαζί με τους άντρες μας και τα παιδιά μας.  Κοκκάλη, τεμάχισε καλά τον κόκορα και δώσε το ποδαράκι στον νεωκόρο, και στο στόμα του φιδιού βάλε με ευσέβεια τον πέλανον  και μέλωσε τα ψαιστά. τα υπόλοιπα θα τα μοιράσουμε στο σπίτι. και εσύ (μάλλον απευθυνόμενη στην δούλη) μην ξεχάσεις να τα κουβαλήσεις. 

Νεωκόρος
Από το πρόσφορο δώστε ακόμα λίγο, Είναι καλύτερο όταν μοιράζεται

Στο τέλος του κειμένου, στην σκηνή εισέρχεται ο νεωκόρος του ιερού ανακοινώνοντας πως η προσφορά έγινε αποδεκτή. Να επισημάνουμε εδώ πως σε κάθε θυσία το προσωπικό του ιερού πραγματοποιούσε κάποιες ειδικές διαδικασίες σύμφωνα με τις οποίες από συγκεκριμένα σημεία του σφάγιου αναγνωρίζονταν το κατά πόσο η προσφορά έγινε αποδεκτή ή όχι (τεχνικές παρόμοιες με αυτές της μαντικής). Ο Νεωκόρος, επιβεβαιώνοντας τον κωμικό χαρακτήρα του κειμένου, αναφέρεται ειρωνικά στην ποιότητα της προσφοράς, κάνει μια έμμεση αναφορά στο ότι οι γυναίκες ήρθαν χωρίς τους συζύγους τους και καταλήγει και αυτός με μια συνηθισμένη έκφραση. (το ώδε ταύτ' είη, είναι, που θυμίζοντας το χριστιανικό Αμήν, στην σύγχρονη εποχή έχει μέσω της ανωτέρω επιρροής αντικατασταθεί από το "γένοιτο" σε κάποιους κύκλους πολυθεϊστών).

Η Κυννώ απαντά με την σειρά της με μια υπόσχεση επιστροφής στο ιερό με όλη την οικογένεια και περισσότερες προσφορές όταν η υγεία της/τους θα είναι ακόμα πιο βελτιωμένη. Συνεχίζει δίνοντας οδηγίες στην Κοκκάλη και την δούλη της για τις επιπλέον προσφορές (πέλανος -Το τάισμα του φιδιού υπονοεί πως ο συγκεκριμένος πέλανος θα ήταν σε σχετικά υγρή μορφή ώστε να μπορέσει ο λατρευτής να τον ρίξει στο στόμα του φιδιού.  - και ψαιστά) καθώς και για το κρέας του ιέρειου. Οι πληροφορίες αυτές είναι ξανά πολύ χρήσιμες για τα συγκεκριμένα μέρη της λατρευτικής πρακτικής. Συγκεκριμένα βλέπουμε πως το ανάθημα παρουσιάζεται μαζί με την θυσία κατά την διάρκεια και το τέλος της προσευχής ενώ οι υπόλοιπες προσφορές δίνονται αφού έχει ενημερώσει ο νεωκόρος για την αποδοχή της θυσίας από το Θεό (οι γυναίκες ήδη έχουν φύγει από τον βωμό και έχουν περάσει αρκετή ώρα επισκεπτόμενες το ναό θαυμάζοντας τους "θησαυρούς"). Το κείμενο κλείνει με ακόμα μια κωμική φράση εκ μέρους του νεωκόρου που φαίνεται να ζητάει να του αφήσουν λίγο περισσότερες προσφορές (άρτο) με μια, δύσκολα να μεταφραστεί αυτολεξεί, πρόταση.

Τα 96 επίθετα του Διονύσου και του Απόλλωνα από την Παλατινή Ανθολογία.

Στο 9ο βιβλίο της Παλατινής Ανθολογίας υπάρχουν δύο αδέσποτα, ύμνοι για τους Θεούς Διόνυσο και Απόλλωνα. Δεν πρόκειται για λατρευτικούς ύμνους αλλά για ποιητικά γυμνάσματα ή επιδεικτικά καθώς ο άγνωστος συγγραφέας καταστρώνει τους ύμνους χρησιμοποιώντας μόνο επίθετα - πλην της αρχής και του κλεισίματος - σε αλφαβητική σειρά, τέσσερα από κάθε διαθέσιμο γράμμα, δηλαδή συνολικά 96 επίθετα. 
Ανάμεσα στα επίθετα που χρησιμοποιούνται βρίσκουμε πολλά που μας είναι γνωστά λατρευτικά, μυθολογικά ή ποιητικά αλλά και πάρα πολλά που δεν νομίζω να τα έχω συναντήσει αλλού και έχουν ένα ενδιαφέρον. Επίσης οι δύο θεοί μοιράζονται και αρκετά κοινά επίθετα στα δύο ποίηματα. Κάποια αυτούσια πχ γελόωντα, οὐρεσιφοίτην κτλ. ενώ κάποια άλλα συνώνυμα και ομόηχα πχ ἁβροκόμην - ἁβροχαίτην. Στον ύμνο προς Απόλλωνα έχουμε και μια επανάληψη (ῥυσίπονον, ῥυσίπονον,) πράγμα που είτε σημαίνει πως ο ποιητής μας δεν μπορούσε να βρει άλλο επίθετο απο Ρ είτε, πιο πιθανό, κάποια στιγμή έγινε λάθος στην αντιγραφή του αρχικού κειμένου σε ομόηχες ή παρόμοιες λέξεις. 

Όπως και να έχει τα δύο ποιήματα παρουσιάζουν ενδιαφέρον και μας δείχνουν και την διαδικασία εξεύρεσης/κατασκευής επιθέτων κατάλληλων για ύμνους., οπότε τα παραθέτω.

ὕμνος εἰς Διόνυσον

μέλπωμεν βασιλῆα φιλεύιον,, εἰραφιώτην,

ἁβροκόμην, ἀγροῖκον, ἀοίδιμον, ἀγλαόμορφον,

Βοιωτόν, βρόμιον, βακχεύτορα, βοτρυοχαίτην,

γηθόσυνον, γονόεντα, γιγαντολέτην, γελόωντα,

Διογενῆ, δίγονον, διθυραμβογενῆ, Διόνυσον,

εὔιον, εὐχαίτην, εὐάμπελον, ἐγρεσίκωμον,

ζηλαῖον, ζάχολον, ζηλήμονα, ζηλοδοτῆρα,

ἤπιον, ἡδυπότην, ἡδύθροον, ἠπεροπῆα,

θυρσοφόρον, Θρήικα, θιασώτην, θυμολέοντα,

Ἰνδολέτην, ἱμερτόν, ἰοπλόκον, ἰραφιώτην,

κωμαστήν, κεραόν, κισσοστέφανον, κελαδεινόν,

Λυδόν, ληναῖον, λαθικηδέα, λυσιμέριμνον,

μύστην, μαινόλιον, μεθυδώτην, μυριόμορφον,

νυκτέλιον, νόμιον, νεβρώδεα, νεβριδόπεπλον,

ξυστοβόλον, ξυνόν, ξενοδώτην, ξανθοκάρηνον,

ὀργίλον, ὀβριμόθυμον, ὀρέσκιον, οὐρεσιφοίτην,

πουλυπότην, πλαγκτῆρα, πολυστέφανον, πολύκωμον,

ῥηξίνοον, ῥαδινόν, ῥικνώδεα, ῥηνοφορῆα,

σκιρτητόν, Σάτυρον, Σεμεληγενέτην, Σεμελῆα,

τερπνόν, ταυρωπόν, Τυρρηνολέτην, ταχύμηνιν,

ὑπνοφόβην, ὑγρόν, ὑμενήιον, ὑλήεντα,

φηρομανῆ, φρικτόν, φιλομειδέα, φοιταλιώτην,

χρυσόκερων, χαρίεντα, χαλίφρονα, χρυσεομίτρην,

ψυχοπλανῆ, ψεύστην, ψοφομηδέα, ψυχοδαϊκτήν,

ὥριον, ὠμηστήν, ὠρείτροφον, ὠρεσίδουπον.

μέλπωμεν βασιλῆα φιλεύιον, εἰραφιώτην.

ὕμνος εἰς Ἀπόλλωνα

ὑμνέωμεν Παιᾶνα μέγαν θεὸν Ἀπόλλωνα,

ἄμβροτον, ἀγλαόμορφον, ἀκερσεκόμην, ἁβροχαίτην,

βριθύνοον, βασιλῆα, βελεσσιχαρῆ, βιοδώτην,

γηθόσυνον, γελόωντα, γιγαντολέτην, γλυκύθυμον,

Διογενῆ, Διόπαιδα, δρακοντολέτην, δαφνογηθῆ,

εὔλαλον, εὐρυβίην, ἑκατηβόλον, ἐλπιδοδώτην,

ζῳογόνον, ζάθεον, Ζηνόφρονα, ζηλοδοτῆρα,

ἤπιον, ἡδυεπῆ, ἡδύφρονα, ἠπιόχειρα,

θηροφόνον θαλερόν, θελξίφρονα, θελγεσίμυθον,

ἰαφέτην, ἱμερτόν, ἰήιον, ἱπποκορυστήν,

κοσμοπλόκον, Κλάριον, κρατερόφρονα, καρπογένεθλον,

Λητογενῆ, λαρόν, λυρογηθέα, λαμπετόωντα,

μυστιπόλον, μάντιν, μεγαλήτορα, μυριόμορφον,

νευροχαρῆ, νοερόν, νηπενθέα, νηφαλιῆα,

ξυνοχαρῆ, ξυνόν, ξυνόφρονα, ξυνοδοτῆρα,

ὄλβιον, ὀλβιοεργόν, Ὀλύμπιον, οὐρεσιφοίτην,

πρηΰν, πανδερκῆ, παναπήμονα, πλουτοδοτῆρα,

ῥυσίπονον, ῥυσίπονον, ῥηξήνορα, ῥηξικέλευθον,

σιγαλόεντα, σοφόν, σελαηγενέτην, σωτῆρα,

τερψίχορον, Τιτᾶνα, τελέστορα, τιμήεντα,

ὑμναγόρην, ὕπατον, ὑψαύχενα, ὑψήεντα,

Φοῖβον, φοιβάζοντα, φιλοστέφανον, φρενογηθῆ,

χρησμαγόρην, χρύσεον, χρυσόχροα, χρυσοβέλεμνον,

ψαλμοχαρῆ, ψάλτην, ψευσίστυγα, ψυχοδοτῆρα,

ὠκύπον, ὠκυεπῆ, ὠκύσκοπον, ὡρεσιδώτην.

ὑμνέωμεν Παιᾶνα μέγαν θεὸν Ἀπόλλωνα.

Anth. Gr. 9.524/.525

Γηροκόμηση, γεροντοκτονία και ευθανασία.

Ένα βασικό κριτήριο του πολιτισμικού επιπέδου των κοινωνιών είναι ο τρόπος που αυτές αντιμετωπίζουν τα γηραιά τους μέλη (όπως επίσης και όλες τις άλλες ομάδες αδυνάτων), ένα ζήτημα με μακραίωνη ιστορία προβληματισμών και διαφοροποιήσεων είτε προερχόμενων από τις εκάστοτε εξωτερικές συνθήκες (κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές, περιβαλλοντολογικές)  οι οποίες μπορεί να διαμορφώνουν τα πλαίσια αντιμετώπισης, είτε από τις ίδιες πολιτισμικές βάσεις οι οποίες καθορίζουν ηθικά και αποδεκτά πλαίσια συμπεριφοράς. 

Γονεῖς αἰδοῦ το 4ο Δελφικό παράγγελμα. 

Στον Μεσογειακό χώρο η μέχρι σήμερα αποδεκτή ηθική είναι πως τα παιδιά οφείλουν στο μέτρο του δυνατού (και πολύ συχνά είς βάρος της προσωπικής τους ποιότητας ζωής ) να γηροκομούν τους γονείς τους ενώ το κοινωνικό κράτος σε όσες χώρες υπάρχει οφείλει να παρέχει υποστηρικτικές υπηρεσίες για όσους δεν τυγχάνουν τέτοιας προσοχής από οικεία τους πρόσωπα. Την ίδια στιγμή σε άλλες περιοχές και σε άλλες χώρες οι άνθρωποι – μετά το πέρας της παραγωγικής τους περιόδου - μπορεί να αντιμετωπίζονται ως πλεονάζοντα ή άχρηστα κοινωνικά σώματα, τα οποία με κάποιο τρόπο θα πρέπει να απομονωθούν. 

Οι διαφορές αυτές δεν είναι άνευ ιστορικού πολιτισμικού βάθους καθώς από την μία μπορεί να βρίσκουμε τους Ερούλους οι οποίοι σύμφωνα με τον Προκόπιο παλούκωναν, δόριζαν και μετά έκαιγαν τους ασθενείς και γέρους τους και από την άλλη την ελληνική περίπτωση όπου οι γονείς πρέπει να αντιμετωπίζονται με τιμές, μικρότερου μεγέθους μόνο κάτω από αυτές που οφείλουν οι άνθρωποι στους θεούς και τους ήρωες. Η Αθηναική μάλιστα νομοθεσία η οποία επέβαλε τα σωστά πρότυπα συμπεριφοράς ως προς αυτό καθώς και οι ανεκδοτολογικές αναφορές περί της συμπεριφοράς των Σπαρτιατών (εν αντιθέσει με τους Αθηναίους) προς τους γεροντότερους μας υποδεικνύουν πως ακόμα και στις περιπτώσεις που η σωστή και ενδεδειγμένη συμπεριφορά είναι κοινωνικώς συμφωνημένη, υπάρχουν περιπτώσεις που η τήρηση της μπορεί να παραμένει δύσκολη. 

Ένα τέτοιο πρόβλημα ερχόμαστε να αντιμετωπίσουμε σήμερα. Με τις κοινωνικές αλλαγές οι οποίες οδήγησαν από τις κλειστές, ολιγομελείς και αυτάρκεις κοινωνικές ομάδες και περιοχές στην σύγχρονη αστική κοινωνία, συν την συνεχώς επιδεινούμενη οικονομική κατάσταση, οξύνθηκε η δυσκολία των νέων να φροντίζουν τους γηραιότερους και κάπως έτσι εντάθηκε η ανάγκη της επαγγελματικής γηροκόμησης σε αμφιβόλου ποιότητας δομές και υπηρεσίες, ειδικά όταν συνυπολογίσουμε την οικονομική ανέχεια. Στην αρχαιότητα η αντίστοιχη υπηρεσία θα παρέχονταν από οικόσιτους δούλους σε αυτούς που είχαν τέτοια δυνατότητα.

  

Αναλογίες μπορούμε να βρούμε κατά την πρόσφατη εκδήλωση του COvid-19 όπου στις νότιες χώρες – μετά και από την αρχική ψυχρολουσία της Ιταλίας - η προσπάθεια προστασίας των γέρων, τουλάχιστον σε επικοινωνιακό επίπεδο, στάθηκε βασική παράμετρος στο να παρθούν μέτρα εν αντιθέσει με βόρειες χώρες, που όπως οι αρχαίοι Ερούλοι, δεν φημίζονται για τέτοιες ευαισθησίες σε σχέση με τον γεροντικό πληθυσμό. Εκεί που οι γέροι συχνά δεν έχουν καν διαπροσωπική σχέση με τα παιδιά τους πέρα από κάποια καθιερωμένα δείπνα και εορταστικές μαζώξεις δυο τρεις φορές τον χρόνο (στον αντίποδα της 80χρονης Ελληνίδας μάνας που αν δεν μιλήσει δυο φορές την ημέρα στο τηλέφωνο με παιδιά εγγόνια κτλ ενδέχεται να πάει και στην αστυνομία για καταγγελία :-) ), η τήρηση αυστηρών μέτρων δεν προκρίθηκε εις βάρος της συνέχισης της οικονομικής και καθημερινής ζωής. 

Σε αυτά τα πλαίσια, και για να έρθω και στον λόγο που στάθηκε αιτία να τα γράψω αυτά, πραγματικά ξενίζει τους μη Έρουλους η ευκολία με την οποία μολύνθηκε με τον ιό το γηροκομείο στο Ασβεστοχώρι, λόγω της ασυνείδητης διαγωγής και αδιαφορίας, σύμφωνα με τα μμε, ενός νεαρού εργαζομένου σε αυτό. Το ίδιο, όμως, φαινόμενο παρατηρείται με την έναρξη των καλοκαιρινών διακοπών σε όλο το φάσμα της κοινωνίας με την πλειοψηφία των νέων να συνωστίζονται διασκεδάζοντας χωρίς προφυλάξεις, μετατρέποντας ουσιαστικά τον εαυτό τους σε ωρολογιακές βόμβες για τους γεροντότερους οικείους τους. Προφανώς και αυτά είναι σημάδια μιας πολιτισμικής Ερουλοποίησης η σε σύγχρονους όρους Σουηδοποίησης της Ελληνικής κοινωνίας η οποία δείχνει να χάνει ακόμα και αυτά τα ελάχιστα πατροπαράδοτα ήθη της τα οποία επέζησαν όλων των άλλων κατακλυσμικών αλλαγών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Φυσικά για τους ίδιους τους νέους που νοιώθουν άτρωτοι από την ασθένεια είναι δικαίωμα τους να μην προσέχουν ή να θεωρούν υπερβολικά τα μέτρα κτλ και καλά κάνουν και θέλουν να διασκεδάσουν, όμως, σε αυτή την περίπτωση δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως, σπανίως οι πράξεις μας δεν έχουν αντίκτυπο και στους άλλους, στην συγκεκριμένη περίπτωση αντίκτυπο ο οποίος μπορεί να είναι και θανατηφόρος. 

Γῆρας προσδέχου

Πέραν, όμως, αυτών των σύγχρονων περιπτώσεων της γηροκόμησης που καταλήγει γεροντοκτονία με αποτρόπαια μορφή, καθώς το να πεθάνεις μόνος σου ανήμπορος χωρίς οικείους σε ένα ξένο νοσοκομειακό ή άλλο περιβάλλον σίγουρα δεν τιμά κανέναν, το ζήτημα που τίθεται είναι αυτό του καλού θανάτου ή κατά τους αρχαίους του ευ θνήσκειν ή της ευθανασίας (όχι με την σύγχρονη έννοια) το οποίο παραδοσιακά στον πολιτισμό μας ήταν από τα καίρια ζητούμενα.  Το ευ θνήσκειν έρχεται σε αντίθεση με τους πόνους και τα προβλήματα που φέρνει το γήρας, ειδικά όταν μιλάμε για περιπτώσεις μεγάλης κατάπτωσης και παρακμής της σωματικής και ψυχικής-πνευματικής υγείας. 

Έτσι σε πολλές περιπτώσεις και για τους ίδιους του γεροντότερους ο εγκλεισμός σε γηροκομεία δεν είναι ότι καλύτερο. Δεν είναι εξάλλου λίγες οι περιπτώσεις τα τελευταία χρόνια κατά τις οποίες ηλικιωμένα ζευγάρια αποφάσισαν να αυτοκτονήσουν μόλις διαπίστωναν πως τα προβλήματα υγείας τους δεν θα τους επέτρεπαν να αυτοεξυπηρετούνται ή επειδή δεν ήθελαν – τονίζοντας οι ίδιοι – να «φορτωθούν» στα παιδιά τους. Αυτές ή όχι πολλές περιπτώσεις μας θυμίζουν τα ανάλογα ιστορικά παραδείγματα κατά τα οποία ένας οικειοθελής θάνατος είναι προτιμότερος από τα δεινά του γήρατος όταν αυτά δεν απαλύνονται από την φροντίδα των οικιών ή επιβαρύνονται από μη αντιμετωπίσιμες ανίατες καταστάσεις.  

Τελευτῶν ἄλυπος κ' Πέρας ἐπιτέλει μὴ ἀποδειλιῶν

Η πιο γνωστή τέτοια περίπτωση είναι φυσικά αυτή του οικειοθελούς κωνιασμού των κατοίκων της αρχαίας Κέας με την παρακάτω γλαφυρή περιγραφή των αυτοκρατορικών χρόνων του Βαλέριου Μάξιμου να ξεχωρίζει:

Συνέπεσε τότε να ζει εκεί μία κυρία της ανώτατης αριστοκρατίας, εξαιρετικά μεγάλης ηλικίας, η οποία αιτιολόγησε στους συμπολίτες της γιατί έπρεπε να φύγει από τη ζωή. Είχε αποφασίσει να πιει δηλητήριο και πολύ υπολόγιζε στην παρουσία του συγκλητικού Πομπηίου για να γίνει ο θάνατος της πιο λαμπρός. Εκείνος, που τον κοσμούσαν όλες οι αρετές, μαζί κι η αναγνώριση του ανθρωπισμού του, δεν μπόρεσε να αποκρούσει την πρόσκληση της. Την επισκέφθηκε και με πειστικότατα λόγια, τα οποία ανάβλυζαν από το στόμα του σαν από κάποια ευλογημένη πηγή ευφράδειας, προσπάθησε επί πολλή ώρα να την αποτρέψει από αυτό που σκεπτόταν, μάταια όμως. Δέχθηκε τότε να την ακολουθήσει στο έσχατο εγχείρημα της. Η κυρία, η οποία είχε συμπληρώσει τα ενενήντα και διατηρούσε απόλυτα τη σωματική και ψυχική της ισορροπία, έτσι τουλάχιστον διέκρινε κανείς, ξαπλωμένη σε μικρή κλίνη στρωμένη με περισσή κι όχι καθημερινή φροντίδα, και στηρίζοντας το κεφάλι στον αγκώνα είπε: 'Σέξτε Πομπήιε, να σε ανταμείψουν οι θεοί, ιδίως αυτοί που αφήνω παρά αυτοί στους οποίους πηγαίνω, επειδή δεν απαξίωσες ούτε την ενθάρρυνση σου να ζήσω, ούτε την παρουσία σου στο θάνατο μου. Άλλωστε, επειδή προσωπικά γνώρισα πάντοτε το χαρούμενο πρόσωπο της μοίρας, ας μη δω το θλιμμένο της από απληστία για ζωή. Ανταλάσσω ότι υπολείπεται να ζήσω με το ευτυχισμένο τέλος μου. Πίσω μου αφήνω δύο κόρες κι ένα πλήθος εγγόνια που θα ζήσουν.' Έπειτα η κυρία παρότρυνε τους δικούς της σε ομόνοια, τους μοίρασε την έγγειο περιουσία της, και στη μεγαλύτερη κόρη έδωσε τα κοσμήματα της και τις ιερές εικόνες του σπιτιού. Η ίδια έπιασε σταθερά με το δεξί της χέρι το ποτήρι στο οποίο είχε αναμιχθεί το δηλητήριο, πρόσφερε λίγες σταγόνες στον Ερμή, επικαλέσθηκε τη βουλή του για να την οδηγήσει με ήρεμη πορεία στο καλύτερο μέρος του κάτω κόσμου, και ρουφώντας πρόθυμα κατάπιε το θανατηφόρο ποτό. Με όσα έλεγε φανέρωνε και ποια μέλη του σώματος της κυρίευε η ακαμψία. Τη στιγμή που εκστόμισε ότι η ακαμψία κυριεύει τα σωθικά και την καρδιά της, ζήτησε από τις κόρες της το ύστατο καθήκον, να της κλείσουν τα μάτια με τα χέρια. Στους δικούς μας, αν και είχαν μείνει άφωνοι από το πρωτόφαντο θέαμα, με μάτια γεμάτα δάκρυα, είπε να αποχωρήσουν. (Πηγή) *

Δυστυχώς σε μια περίοδο που η Ελλάδα, αλλά και ο δυτικός κόσμος γενικότερα, αντιμετωπίζει τεράστιο δημογραφικό πρόβλημα και γερασμένους πληθυσμούς οι παραπάνω προβληματισμοί οι οποίοι θα ενταθούν και τα διλήμματα τύπου Ερουλοποίηση ή μη τα οποία θα τίθενται συνεχώς μπροστά μας, αποτελούν μείζονα ζητήματα που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε. Ελπίζω σε αυτήν την πορεία να θυμόμαστε τους προγόνους μας. 

* Πολύ ενδιαφέρον σημείο και άξιο παρατήρησης - άσχετο με το θέμα μας αλλα σχετικό με τα θρησκευτικά ενδιαφέροντα του ιστολογίου - η μετάβαση των οικιακών ιερών (εικόνων στην μετάφραση) στην μεγαλύτερη κόρη και επίσης η συμποσιακού τυπικού τελετουργία αποχώρησης. Επίσης διακρίνεται μια μητροκεντρική διαδοχή (στην Αθήνα πχ θα έπρεπε να έχει ξαναπαντρευτεί ή να αφήσει την περιουσία σε αρσενικό συγγενή), η οποία μέχρι πρόσφατα διατηρούνταν στους νησιωτικούς πληθυσμούς μας. 

Δεν είναι η φωτιά, είναι ο καπιταλισμός.

Δεν είναι η φωτιά, είναι ο καπιταλισμός, μας λέει αρκετά σωστά το σύνθημα (No es fuego es capitalismo), που τις τελευταίες ημέρες κάνει την εμφάνισή του στα κοινωνικά δίκτυα για να δώσει το στίγμα της απίστευτης καταστροφής που συμβαίνει στην Αμαζονία. Στα κοινωνικά δίκτυα και σε ένα πλήθος κόσμου που ξαφνικά ξύπνησαν, επειδή για τους όποιους δικούς τους λόγους κάποια πρακτορεία ειδήσεων αποφάσισαν να δώσουν μια δυσανάλογα μικρή έκταση στην καταστροφή μερικές βδομάδες μετά την αρχή της. Το ίδιο πλήθος κόσμου και τα ίδια μέσα που φαίνεται πως ποτέ στο παρελθόν δεν είχαν ακούσει πως οι φωτιές στην Αμαζονία είναι εξολοκλήρου οφειλόμενες στον ανθρώπινο παράγοντα και πως σχετίζονται με οικονομικά κίνητρα, αφού η αποψίλωση του Αμαζονίου και οι φωτιές συμβαίνουν για να δημιουργηθούν καλλιεργήσιμες εκτάσεις, στις οποίες οι αγρότες της Βραζιλίας και των άλλων Λατινοαμερικάνων χωρών με εξευτελιστικά ποσά θα παράγουν αγαθά για να θρέψουν τον υπόλοιπο κόσμο (Δηλαδή εμάς που έχουμε FB και ανεβάζουμε αυτά τα τσιτάτα). Ένα πλήθος κόσμου και ειδησεογραφικά που δεν είχαν ακούσει μέχρι τώρα για τις βίαιες και συχνά δολοφονικές μετακινήσεις γηγενών πληθυσμών για να καταφέρουν οι διάφορες εταιρίες με την ανοχή των τοπικών κρατών να πράξουν τα ανωτέρω. Για δολοφονίες και εξαφανίσεις οικολόγων ακτιβιστών και γηγενών. Για όλα αυτά δεν είχαμε ακούσει τίποτα και ξαφνικά όλος ο κόσμος ανακάλυψε πως φταίει ο νύν πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐχ Μεσσίας Μπολσονάρου (ο οποίος δεν έχει κλείσει ούτε ένα έτος σαν πρόεδρος της χώρας) επειδή ο ίδιος έχει σε διάφορα θέματα ακραίες "δεξιές" ιδέες. Και για αυτό τον κατηγορούν άλλοι σύγχρονοι του που εμφορούνται ας πούμε από αριστερές- ανθρωπιστικές ιδέες. Μιλάμε για θέματα σχετικά με αμβλώσεις, ομοφυλόφιλους πολιτικές τοποθετήσεις και ανάλογα ζητήματα. Λές και τις άλλες χρονιές δεν καίγονταν και δεν αποψιλώνονταν ο Αμαζόνιος ή δεν συνέβαιναν όλα αυτά που περιέγραψα. Απλά συνέβαιναν σε μικρότερο βαθμό και ο Μπολσονάρου ίσως ευθύνεται στην υποβοήθηση που οδήγησε στην σημερινή ένταση του φαινομένου.

Το θέμα είναι πως όλοι αυτοί μετέχουν ισόποσα και συνήθως υποστηρίζουν εξίσου το ίδιο οικονομικό-κοινωνικό σύστημα δηλαδή τον καπιταλισμό. Ένα σύστημα που για να βελτιώσουμε λίγο το αρχικό σύνθημα ταυτίζεται με την φωτιά. Δηλαδή Η Φωτιά Είναι ο Καπιταλισμός θα λέγαμε. Γεγονός λογικό καθώς σαν σύστημα άρχισε να κυοφορείται την χρονική στιγμή που ο άνθρωπος ανακάλυψε πως η καύση των εν αφθονία έτοιμων πηγών ενέργειας που βρέθηκαν στην γη μπορεί να του προσφέρει άμεσα άλλες μορφές ενέργειες ώστε να δημιουργήσει τον σύγχρονο τεχνολογικό πολιτισμό. Ο σύγχρονος πολιτισμός και ο καπιταλισμός υπάρχουν γιατί βρήκαμε έτοιμα στην γή να καίμε Πετρέλαιο, φυσικό αέριο κτλ. Είναι ένας πολιτισμός της φωτιάς. Το αντίθετο της πραγματικής οικονομίας που οφείλει να σημαίνει συντήρηση αυτών που δεν μπορείς να παράξεις. Τι πιο λογικό από το να επεκτείνεται με φωτιές. Φωτιές στα δάση, φωτιές πολέμου, φωτιές γενικώς.




Οι δυνατότητες που μας έδωσε αυτή η μετατροπή ενέργειας, η τεχνολογία που μπορέσαμε να παράξουμε λόγω αυτού του γεγονότος μέσα σε εκατό χρόνια οδήγησε στο σημερινό παρανοϊκό σύστημα που για να λειτουργήσει πρέπει να παρουσιάζει συνεχώς ρυθμούς ανάπτυξης, δηλαδή ολοένα αυξανόμενη παραγωγή, ολοένα αυξανόμενη κατανάλωση, ολοένα αυξανόμενη καύση. Στην πραγματικότητα αυτό είναι η φωτιά. Σήμερα, σε μια Βραζιλία που μετά από περίπου 15 χρόνια με συνεχούς ρυθμούς αύξησης του ΑΕΠ και της οικονομίας (από 1-7% κάθε χρόνο) βρέθηκε με αρνητική ανάπτυξη  το 2015-17 (ενώ είχε περάσει στην 5-6 παγκόσμια θέση σαν οικονομία) και παλεύει πάλι να μπεί στο κλάμπ των επιτυχημένων οικονομικά χωρών (την ίδια ώρα που όπως παντού αυξάνονται οι ανισότητες των πολιτών της). Πως παλεύει να το κάνει αυτό; Μα φυσικά αυξάνοντας την παραγωγή της. Για να αυξήσει την παραγωγή της και άλλο πρέπει να αποψιλώνεται συνεχώς και μεγαλύτερο ποσοστό του Αμαζονίου. Αυτή η λογική και οι πρακτικές που απορρέουν από αυτή δεν περιορίζονται στην Βραζιλία αλλά είναι παγκόσμιες. Ισχύουν για τα δάση της Φιλανδίας και της Σουηδίας, για τα ψάρια της Μεσογείου και του Ατλαντικού, για το υπέδαφος και τα ποτάμια της Κίνας, για την Ανταρκτική, την Αρκτική, για όλον τον πλανήτη. Γιατί όλος ο πλανήτης χορεύει στους ρυθμούς του μοναδικού συστήματος που επικρατεί παγκοσμίως δηλαδή του καπιταλισμού, ο οποίος για να συνεχίσει να λειτουργεί πρέπει να προκαλεί τα παραπάνω.



Ο Καπιταλισμός εκτός από το χαρακτηριστικό της φωτιάς έχει και άλλα δύο βασικά γνωρίσματα. Την αναλγησία των ιερέων του και την τυφλή πίστη των οπαδών του. Για το πρώτο δεν χρειάζεται να πούμε πολλά. Τα χρόνια της κρίσης οι άρχοντες του καπιταλισμού κατάφεραν να μεγαλώσουν την ψαλίδα που τους χωρίζει με τους υπηκόους καταναλωτές από κάτω. Το διεθνές εμπόριο, οι εντεινόμενες παγκόσμιες καταστροφές, όπως αυτή στην Βραζιλία και ένα σωρό άλλα ανάλογα γεγονότα καθίστανται εφικτά γιατί υπάρχουν αυτοί που έχουν την δύναμη να τα οργανώνουν και να κατευθύνουν τα αποτελέσματα εκεί που θέλουν. Οι αρχιερείς του συστήματος. Οι ίδιοι έχουν δημιουργήσει διάφορους μύθους με τους οποίους ταΐζουν τα πιστά πλήθη, όπως για παράδειγμα πως μπορεί να υπάρχει μονίμως ανάπτυξη σε ένα πεπερασμένο πλανήτη με αυξανόμενο πληθυσμό. Πως όλοι μπορούμε δημοκρατικά να μετέχουμε του συστήματος και με τις ικανότητες μας να έχουμε την δυνατότητα να γίνουμε αρχιερείς. Πως το σύστημα αυτό είναι το καλύτερο που υπάρχει καθώς ταυτίζεται με τις σύγχρονες κοινοβουλευτικές δημοκρατίες (πάλι το καλύτερο πολιτικό σύστημα που υπάρχει), με την άνοδο του βιοτικού μας επιπέδου, με τον ανθρωπισμό, με την δυνατότητα κατανάλωσης αγαθών που δεν θα μπορούσαμε να έχουμε αλλιώς (όντως) κτλ.

Για να αποκτούν μια αληθοφάνεια οι "μύθοι" αυτοί, το σύστημα παρουσιάζει και διάφορους θαυματοποιούς και μεσσίες που ενσαρκώνουν το πνεύμα και τις αξίες του. Να ο Ριτσαντ Γκίρ πχ που ενδιαφέρεται για τους μετανάστες στην Μεσόγειο και βάζει χέρι στους Ιταλούς "φασίστες". O Richard που με ένα Net worth 100εκ $ "αξίζει" όσο 200.000 Σομαλοί βάσει του μέσου GDP ανά κάτοικο της χώρας αυτής (περίπου 500$) που μετέχει στις μεταναστευτικές ροές (ενώ ο στατιστικά μέσος Ιταλος με 32000 αντιστοιχεί σε μόνο 64 Σομαλούς). Το ποσό καταντά γελοίο αν πχ παίρναμε για παράδειγμα το net worth του Rock που βρέθηκε φέτος πρώτος στην σχετική λίστα των ηθοποιών και είναι 320εκ. δηλαδή όσο ζουν 640.000 Σομαλοί τον χρόνο. Το ότι δεν μας φαίνεται τραγικά αστείο να κάνει δηλώσεις υπέρ των μεταναστών ο κάθε Γκιρ ή να ανεβάζει σχετικά ποστ ευαισθητοποίησης για τον Αμαζόνιο ο The Rock (που για να κρατάει τον ζηλευτό μυικό του όγκο πρέπει να τρώει ένα κιλό μοσχάρι την ημέρα), ο οποίος για κάθε του ποστ στο instagram λαμβάνει και κανά 700.000$ και το μόνο που κάνουμε είναι να τους αντιγράφουμε, απλά επιβεβαιώνει αφενός την δύναμη του συστήματος και αφετέρου την βλακεία της πίστης μας σε αυτό.

Η επίδειξη ψεύτικου ενδιαφέροντος και ανθρωπιστικών αξιών εκ μέρους του συστήματος στοχεύει εξολοκλήρου τους μετέχοντες σε αυτό πιστούς του. Δηλαδή εμάς - τους τυχερούς του δυτικού κόσμου - που μπορούμε να δούμε την ταινία του Rock στο σινεμά, που θα αγοράσουμε όποτε θέλουμε να φάμε μοσχάρι (για την ζωοτροφή του οποίου πρέπει να αποψιλωθεί ο Αμαζόνιος κτλ), που θα μιλήσουμε στο Galaxy και το Iphone μας με τους φίλους μας, που έχουμε Internet και θα ανεβάσουμε αυτό το άρθρο. Πράγματα που ενισχύουν την πίστη μας στο σύστημα. Φυσικά δεν αφορούν αυτούς για τους οποίους δεν πρέπει να γνωρίζουμε, όπως πχ το GDP ανά Σομαλό, τους ιθαγενείς του Αμαζονίου, ουσιαστικά τα 2/3 του πλανήτη που αφαιμάσσονται για να λειτουργεί το σύστημα και να νομίζουμε εμείς οι εντός, και οι παραμυθιασμένοι εκτός, πως θα έρθει μια μέρα σαν την δευτέρα παρουσία που οι μεσσίες μας , ίσως ο ίδιος ο the Rock με την εξαιρετική του δύναμη και τους followers του, θα καταφέρουν να κάνουν αυτή την ποιότητα ζωής εφικτή για όλους τους ανθρώπους.

Ο καπιταλισμός, όπως και τα άλλα ηττημένα του 2ου παγκοσμίου πολέμου συστήματα, μοιράζονται μια καταγωγική συγγένεια με την μεσαιωνική Ευρώπη από την οποία ξεπήδησαν με τον ερχομό της νεοτερικότητας. Αυτή δεν είναι άλλη απο τον χριστιανισμό στο οποίο φυσικά βασίζεται και η αναλγησία των αρχιερέων του, όπως και η βλακώδης πίστη των οπαδών του. Οι μεσσιανικές - για τους απο κάτω - πεποιθήσεις του συστήματος ταυτόχρονα με την φρικοδέστερη ακόρεστη εκμετάλλευση, η δικαιολόγηση της αφαίμαξης του "άλλου" ταυτόχρονα με λεκτική επίδειξη αγαπησιάρικου ανθρωπισμού, η χρησιμοθηρική αντιμετώπιση της φύσης, η αντικειμενοποίηση της Γης, όλα αυτά τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου καπιταλισμού προέρχονται από εκεί (όπως αντίστοιχα η ικανότητα ανάπτυξης τεχνολογίας μέσω της επιστήμης βασίζεται στον Ελληνορωμαϊκό πολιτισμό). Εκεί που το αυξάνεστε και πληθύνεστε αποτέλεσε θεική εντολή. Εκεί που το να σώζεις την ψυχή ινδιάνων σκοτώνοντας τους βρήκε την ηθική του αιτιολόγηση. Εκεί που η Προμηθεική φωτιά έπαψε να έχει ένα ολόκληρο Πάνθεον για να την συγκρατεί και απέμεινε εργαλείο στα χέρια παρανοϊκών θιασωτών του βιβλικού μονοθεϊσμού.

Ο Καπιταλισμός κατάφερε και επεκτάθηκε σε όλο τον κόσμο περίπου παράλληλα με τον βαθμό επιρροής του Δυτικού μονοθεϊσμού σε αυτόν. Και οι μαθητές φάνηκαν εξίσου καλοί σε αυτό, όσο και οι δάσκαλοι. Ακόμα καλύτεροι μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις, καθώς δεν είχαν προλάβει ή δεν είχαν την ευκαιρία να εμπεδώσουν κάποια άλλα - εγγενή στον Δυτικό κόσμο- πράγματα, όπως ο ανθρωπισμός της Αρχαιότητας, ο Ουμανισμός, ο Διαφωτισμός κτλ. Ο καπιταλισμός, σαν παγκόσμιο σύστημα, κατέστει εφικτός, γιατί είχε πρώτα περάσει ο χριστιανισμός καταστρέφοντας, εξαφανίζοντας και αλώνοντας τις γηγενείς παραδόσεις, τα ιδιαίτερα τοπικά συστήματα ηθών και συνολικά τις αντιστάσεις του αυτόχθονα ανθρώπου στην επιβολή αλλότριων συστήματων, κάνοντας τον - συνήθως μέσω γενοκτονίας και εθνοκτονίας- να πιστέψει πως η υπεροχή του κατακτητή οφείλεται στην υπεροχή της θρησκείας του και πως αυτή η υπεροχή διαχέεται και στις άλλες εκδηλώσεις του πνεύματος του, κοινωνικές, οικονομικές κτλ. Εξάλλου όσοι δεν πείστηκαν από το σύστημα με τις σχετικά πλάγιες μεθόδους, έφαγαν και τρώνε μερικές βόμβες στο κεφάλι για να μάθουν να λειτουργούν σωστά.

Μόνο που δεν ήταν φορέας υπεροχής αλλά καταστροφής. Όπως ακριβώς η επικράτηση του χριστιανισμού έφερε τον μεσαίωνα με τον αφανισμό των τοπικών εθνών (είτε φυσικά είτε πνευματικά), έτσι και η καθολική επικράτηση του καπιταλισμού θα φέρει τον αφανισμό του είδους άνθρωπος μαζί με όλα τα άλλα, δυστυχώς κατώτερα πια στην τροφική αλυσίδα, είδη. Λύσεις εντός του ίδιου συστήματος που δημιούργησε το πρόβλημα και με τα ίδια μυαλά και ψυχές που το γέννησαν δεν υπάρχουν*.

Η μόνη εφικτή λύση μπορεί να προκύψει μόνο μέσω της κήρυξης πραγματικού, ουσιαστικού και μέχρι τέλους πολέμου σε αυτά που μας έχουν φέρει στα πρόθυρα της εξαφάνισης. Πόλεμος στον μονοθεϊσμό, πόλεμος στον κοινωνικό-οικονομικά εφαρμοσμένο μονοθεϊσμό. Αλλά μάλλον είναι ήδη πολύ αργά και όλα αυτά γράφονται και διαβάζονται από μερικά ζόμπι που δεν κατάλαβαν πως είναι νεκρά.




*Πως για παράδειγμα το αυτό σύστημα που βασίζεται στην αυξανόμενη κατανάλωση θα μπορούσε ποτέ να υποστηρίξει την αναγκαία μείωση κατά 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού, ή την κατάργηση του διεθνούς εμπορίου με την εφαρμογή μεγάλων δασμών. 

* To Avatar η γαμάτη ταινία με οικολογικό-παγανιστικό περιεχόμενο που μας συγκίνησε όλους για την Μάνα Γη και τους γηγενής πληθυσμούς κόστισε το 2009 που βγήκε 237εκ ενώ απέφερε συνολικά κέρδη μέχρι σήμερα 2,780 δις σε δολάρια.  Αντίστοιχα 3.455 δις ήταν η μέση ετήσια συμμετοχή της γεωργίας στο ΑΕΠ της Βραζιλίας από 1996 μέχρι το 2019. 5.847 δις έφτασε να είναι το πρώτο τρίμηνο του 2019. Η διαφορά μεταξύ της υψηλής τωρινής τιμής συμμετοχής στο ΑΕΠ με την μέση όλων αυτών των χρόνων είναι όσο τα κέρδη του Avatar. Δηλαδή ο Αμαζόνιος που καίγεται. Ευτυχώς η ταινία ευαισθητοποίησε κόσμο. 

ΟΧΟΥΝΤΕΣ ΤΟΝ ΦΑΛΛΟ

Γενικά αποφεύγω να δημοσιεύω στο παρόν κείμενα και άρθρα που δεν είναι δικά μου καθώς θα ήθελα να αποφύγω την παγίδα ενός ξεχειλωμένου ιστολογίου με λίγο απ' όλα όπου ανεβαίνουν κείμενα απλά για να γεμίζει ο χώρος και να κερδίζουμε κλικ. Σήμερα θα κάνω μια εξαίρεση καθώς ο φίλος Ορέστης Πυλαρινός συχνά ανεβάζει, εν είδει ποστ στο FB, εξαιρετικά κείμενα, τα οποία μετά δυσκολεύομαι να βρώ και θεωρώντας πως είναι κρίμα να χάνονται στην ταχύτητα και το κοινό του FB ζήτησα την άδεια του για να αναδημοσιεύσω κάποια. Θα ξεκινήσω με τα δύο πιο πρόσφατα που προέρχονται από δύο αναρτήσεις του σχετικά με τις φαλληφορικές εορτές και μιας και αφορούν το ίδιο θέμα τα ανεβάζω μαζί. Οι τίτλοι δικοί μου από αποσπάσματα των αναρτήσεων του και τα κείμενα χωρίς καμιά επέμβαση απο μέρους μου.

Φαλλοφορία και ο Θεός που έρχεται. (1)

Η επινόηση της «μεταφοράς του φαλλού» , η λεγόμενη φαλλοφορία, γίνεται στο πλαίσιο της υποτέλειας σε μια εμφάνιση του Διονύσου, που με την σειρά της ονομάζεται στην γλωσσα των προγόνων Επιδημία , δηλαδή «Αφιξη στον Δήμο (Χώρα)». Ο Διόνυσος παρουσιάζεται ως ο θεός που ερχεται..προβάλλει...εισβάλλει..αποκαλύπτοντας τον οίνο στον Ικάριο..ή στην αθηναϊκη πόλη του βασιλέως Αμφικτύονος.

Σας πηγαίνω εναν μηνα πισω στο χρονο... οπου ο Διόνυσος προεδρευει στην αναβλυση του καθαρού οίνου στην εορτή του στην Ηλιδα, όταν οι 16 Ιέρειες που απευθυνουν επικλησεις με την μορφή του ταυρου «που σκιρτά» . Είναι η ημέρα της εορτής που καλείται «αναβρασμός» (Θυια), γιατι οι σφραγιστοί πίθοι ξαφνικα γεμιζουν από μονοι τους με εναν οινο που αναβραζει ..που αφριζει. Σαν μια υγρή φωτιά ο νεος οινος αναβλυζει απο τους πιθους. Ο ιδιος ο θεος του καθαρου οινου εξουσιαζει το αιμα ,στον αναβρασμο..του αιματος..αυτου του αίματος που κατα προνομοιουχο τροπο κυριευει το σωμα της Μαινάδας. Απο την εποχή του Ομηρου η Μαινας ειναι μια γυναικα «με καρδια που σπαρταρά» αυτη που ριχνεταιεκτος εαυτου μακρια απο την πολη ..περα στο βουνό Η Μαινας εχει καταληφθει απο τον Διόνυσο..σκιρτά...παραφέρεται με εναν εσωτερικο αναβρασμο που εχει την εδρα του στην καρδια...στο οργανο που είναι πληρες αιματος..το τμημα του γυναικείου σωματος που ολοκληρωτικα κατέχεται από το παλλόμενο αίμα. Οι Μαινάδες είναι οι Θυιαδες...αλλα ακριβεστερα οι Αναβράζουσες.

Η καρδια ειναι προικισμενη με αυτονομία επιμενει ο Αριστοτέλης στην πραγματεία του περι ζωων κινησεως 703, μια ξεχωριστη υπαρξη με αυτοματες κινησεις και αυτοχθονη ζωτικοτητα. Δεν ειναι η μονη που απολαμβανει το προνομοιο της αυτονομης ζωης όμως...υπαρχει και ο φαλλος που τιθεται σε κινηση χωρις να διαταχθει απο το νοητικο μερος, που αυξανεται και ελαττώνεται σε ογκο, μαζευεται και εκτεινεται, κατεχει μεσα του, οπως η καρδια, ενα «ζωτικο υγρο».Η αυτονομια εκδηλωνεται στη δυναμη του σπερματος που αναβλυζει απο μεσα του σαν ενα ειδος ζωου ..γραφει ο Αριστοτελης.

Ο ΧΡΟΝΟΣ
Ο φαλλος δηλωνει την «γενετήσια δυναμη» στην εορτή του Διονυσου, και την Φαλληφορία στα Διονυσια εν Αστει που γίνεται στο μεσον περιπου του Ελαφηβολιωνος μηνος , τοτε που η γη αρχιζει να γεμιζει απο σφριγος χυμους και υγρα , τοτε που χαιρετιζεται ο ερχομος της Ανοιξης, τοτε που φανερώνεται μπροστα στους Σατυρους, που σκιρτουν ο φαλλος και ο Διόνυσος επιστρεφει στην πολη ...επιδημει μεσα μας ......στην ισημερία των Αθηναιων...η ημερα του Φαλλου είναι η υπερδυναμη του Διονυσου που εκτιθεται στη θεα, θεαμα για ολοκληρη την πολη της ζωτικής ορμής που αρδευει τη Φυση , τα φυτά , τα δενδρα και τις ζωντανες υπαρξεις οποισδηποτε κι αν ειναι το φυλο τους..

ΟΧΟΥΝΤΕΣ ΤΟΝ ΦΑΛΛΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΟ ΣΤΑ ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΕΝ ΑΣΤΕΙ
Η ΕΙΚΟΝΟΛΟΓΙΑ, Η ΛΑΤΡΕΙΑ. ΤΟ ΑΙΤΙΟΝ. (2)

ΟΧΟΥΝΤΕΣ ΤΟΝ ΦΑΛΛΟ
Παραδόξως είναι η πιο αδιαμφισβήτητη «φαλλική» των τελετουργιών του Διονύσου όπου η ασάφεια μεταξύ των δύο φύλων εκφράζεται απόλυτα. Φαλλικές πομπές για τον Διόνυσο πραγματοποιούνταν σε ολόκληρη την Ελλάδα από τους Ίωνες και πιστοποιούνται στα Διονύσια εν Αγροίς και στην μεγάλη Πομπή των Διονυσίων εν Άστυ στην Αθήνα.
Σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε και θα περιγράψουμε την πραγματική εικόνα του Φαλλού των Φαλληφορίων καθώς και τις ενδυμασίες των συμμετεχόντων, θα δούμε επίσης ότι τα φαλλικά τελετουργικά είχαν μια θέση σε συγκεκριμένα Διονυσιακά μυστήρια. Φυσικά, οι περισσότερες από τις πληροφορίες μας αφορούν τις δημόσιες τελετές.

Η ΠΟΜΠΗ
Η πομπή των Διονυσίων αρχίζει και τελειώνει με έναν πόλο φαλλού, ή πολλούς πόλους φαλλού, τους οποίους οι αρχαίοι συγγραφείς χαρακτηρίζουν ως ένα «μακρύ κομμάτι ξύλου» με δερμάτινα (ή ίσως «σύκινα») γεννητικά όργανα στην κορυφή.
[Βλέπε Αριστοφάνης Αχαρνής 243, Σούδα: φαλλοί (φ59,φ60), στον Πλούταρχο Ηθ. 527d τεκμηριώνεται η θέση του Φαλλού στο τέλος της Πομπής, ακολουθούμενος από τους Χορούς (Αριστ. Αχαρνής 261). Ο φαλλός εμφανίζεται επίσης στο τέλος στην πομπή του Πτολεμαίου στην μαρτυρία του Καλλίμαχου (Αθήναιος 201e). Η ανάγνωση «σύκινον» στη θέση του «σκύτινον» στο σύγγραμμα είναι ίσως μια αλλοίωση (βλέπε Αντιφάνη φ120.4, από παραγραφή του αντιγραφέως του κειμένου, πάντως και οι δυο λέξεις εμφανίζονται στο Λεξικό της Σούδας, σύκινον και σκύτινον. ]
Αλλά δεν χρειάζεται να βασιστούμε σε τέτοιες περιγραφές, γιατί από τα μέσα του -6ου αιώνα, ένας Αττικός Μελανόμορφος Κύλιξ (Κύλιξ της Φλωρεντίας) απεικονίζει μια φαλλική πομπή.
(Εικ.1), (Εικ.2)
Από κάθε πλευρά του κύλικος βλέπουμε άντρες που πομπεύουν με περίτεχτους πόλους φαλλούς (εικονες 1 και 2). Ο πραγματικός πόλος του φαλλού έχει μια σύνθετη μορφή που αξίζει να περιγραφεί λεπτομερώς.
Υπάρχουν, στην πραγματικότητα, δύο κορμοί δέντρων σε κάθε πλευρά που είναι μικρότεροι ξύλινοι δοκοί , περίπου 5 μέτρα σε μήκος, οι οποίοι παίζουν τον ρόλο της στήριξης ή της βάσης για τον μεγαλύτερο όρθιο πόλο, ο οποίος είναι διπλάσιος στο πάχος και κάπως μακρύτερος. Κανένας από τους πόλους δεν είναι τέλεια ευθύς, έτσι δείχνουν ότι είναι πελεκημένοι και ο καθένας σχηματίζεται από έναν ενιαίο ξύλο κορμού. [ βλέπε την «κεραία» που σχηματίζεται στην Δηλιακή εικόνα]

Ο ΟΦΘΑΜΟΣ
Και οι δύο πόλοι που στηριζουν τον πόλο του Φαλλού στην πλευρά Α είναι διακοσμημένοι με έναν οφθαλμό που σκιαγραφείται στο λευκό κοντά στην άκρη τους. Αυτό ισχύει και για τον κύριο πόλο του Φαλλού στην πλευρά Β.
Και στις δύο πλευρές ο όρθιος πόλος του Φαλλού έχει επίσης μια σειρά από οφθαλμούς σε τακτά χρονικά διαστήματα κάτω από τον κύριο οφθαλμό.

Παρατηρούμε παραπάνω μια ομοιογενή ομολογία μεταξύ του οφθαλμού και του φαλλού μέσα στη Διονυσιακή Λατρεία. Αυτοί οι ομοιόμορφοι, σε αυτό το ύφος, «οφθαλμοί» συνδέονται συχνά με τα Διονυσιακά ιερά αντικείμενα και όντα. Οι οφθαλμοί με φτερά ή οι οφθαλμοί σημεία πολλές φορές καλύπτουν το Διονυσιακό όν. Σημεία οφθαλμών εμφανίζονται, πυκνά, και στις δύο πλευρές του περιζώματος του ενδύματος του Σατύρου, κάνοντας τις πλευρές του σατύρου να μοιάζουν με ένα αλλόκοτο ή παράξενο προσωπείο με βλοσυρούς μανιώδεις οφθαλμούς από κάθε πλευρά της Φαλλικής άκρης.
Οι οφθαλμοί διακρίνονται επίσης και στο ιθυφαλλικό ένδυμα των ηθοποιών, ενδεδυμένοι ως ετοιμοπόλεμοι Αλέκτωρες που αναπαριστώνται σε ένα αττικό ερυθρόμορφο αγγείο του -420, αλλά εδώ, εκτός από τους προεξέχοντες «οφθαλμούς» στις δύο πλευρές του ενδύματος, τους Αλέκτωρες (όπως ο πόλος του φαλλού στον αττικό κύλικα της Φλωρεντίας), καλύπτονται και με διακεκομμένους κύκλους, οι οποίοι εξυπηρετούν διπλό ρόλο στην αφομοίωση αυτών των Διονυσιακών οφθαλμών στα φτερά των πτηνών.
Για να ολοκληρωθεί η αποθηρίωση των Φαλλικών πόλων στον αττικό κύλικα της Φλωρεντίας, αυτιά αλόγου εμφανίζονται στον κύριο φαλλικό πόλο και στις δύο πλευρές και κάτω από αυτές πέντε ρυτιδιασμένες γραμμές υπογραμμίζουν την άκρη σαν να είναι το κεφάλι ενός ζώου.

Το κεφάλι των ζώου και οι οφθαλμοί είναι συμβολικές εκφράσεις κατοχής από μια «ξένη» θεϊκή και κτηνώδη εξουσία. Οι Φαλλικοί πόλοι, στην πραγματικότητα, όπως καταγράφεται από τις αρχαίες πηγές μας, αναπαριστώνται για να τιμήσουν την πράξη αυτής της κατοχής.

ΤΟ ΑΙΤΙΟΝ
Ο σχολιαστής του Αριστοφάνη στους Αχαρνής 243 αφηγείται το Αίτιον αυτής της τελετής:

« ― Ο φαλλός έγινε μέρος της λατρείας του Διονύσου από κάποια μυστική τελετή. Για τον φαλλό, λέγεται το εξής.
Ο Πήγασος πήρε την εικόνα του Διονύσου από τις Ελευθερές-Οι Ελευθερές είναι πόλη της Βοιωτίας- και την έφερε στην Αττική. Οι Αθηναίοι, όμως, δεν δέχθηκαν τον θεό με ευλάβεια, αλλά δεν έμειναν ατιμώρητοι με αυτή την απόφαση τους, γιατί, καθώς ο θεός ήταν θυμωμένος, μια ασθένεια επιτέθηκε στα γεννητικά όργανα των ανδρών και η συμφορά αυτή ήταν ανίατος. Όταν υπέφεραν υποκύπτοντες στην ασθένεια, η οποία ήταν υπεράνω όλης της ανθρώπινης μαγείας και επιστήμης, οι απεσταλμένοι στάλθηκαν βιαστικά προς αναζήτηση λύσης στους θεϊκούς χρησμούς. Όταν αυτοί επέστρεψαν, ανέφεραν ότι η μόνη θεραπεία ήταν γι αυτούς ήταν να δεχθούν τον θεό με όλο το σεβασμό.
Ως εκ τούτου, υπακούοντας σε αυτούς τους χρησμούς, οι Αθηναίοι ιδιωτικά και δημοσίως, κατασκεύαζαν φαλλούς, και με αυτούς έδωσαν φόρο τιμής στον θεό, κάνοντάς και για τους ίδιους ένα μνημείο για τον δικό τους πόνο.»

Ο σχολιαστής δεν αναφέρει ολόκληρη την ιστορία πίσω από τη μορφή του φαλλού, που έχει ο ίδιος, λέει, έχει να κάνει με μια μυστική τελετή, αλλά μας μιλάει μόνο για την χρήση του σε αθηναϊκό δημόσιο τελετουργικό. Ακόμη και εδώ μιλάει μάλλον περίεργα για τις λεπτομέρειες της «ασθένειας» που έπληξε τα γεννητικά όργανα των Αθηναίων.
Για να βρούμε περισσότερα εμείς, πρέπει να στραφούμε σε ένα άλλο Αίτιο για μία παρόμοια δημόσια λατρεία, προς τιμήν του Διόνυσου, με Φαλλούς που φτιάχνονται από πηλό στα Αλώϊα.
Τις πληροφορίες τις παίρνουμε από τα σχόλια σε δύο αραιές παραγράφους του Λουκιανού:
Η μία εξηγεί μια αναφορά στον «Ικάριο», και η άλλη στα «Αλώϊα». [Λουκ.Διαλ.4.1-5]

«― Αυτός ο Ικάριος ήταν Αθηναίος αγρότης. Λένε ότι ο Διονύσιος του έδωσε το αμπέλι με τα σταφύλια πρώτα σε αυτόν, εξ΄αιτίας αυτού ο πρώτος αμπελώνας ονομάστηκε «Ικαρία» καθώς και το έδαφος όπου αναπτύχθηκε το φυτό.
Αυτός ο Ικάριος έδωσε μερικό μούστο από τα τσαμπιά των σταφυλιών στους αττικούς ποιμένες για να πιουν. Το ήπιαν και τότε πίστεψαν ότι οι άλλοι, οι οποίοι είχαν πέσει σε έναν βαθύ ύπνο από την κατανάλωση του οίνου, ήταν νεκροί, έτσι σκότωσαν τον Ικάριο νομίζοντας ότι ο Ικάριος τους είχε δώσει ένα θανάσιμο δηλητήριο, όχι μόνο σε αυτούς που είχαν κοιμηθεί αλλά επίσης και σε εκείνους που ήταν ξύπνιοι και τους είχε δώσει ένα ποτό που παράγει τρέλα και τους εφερε στην κατάσταση μιας μεθυσμένης οργής.
Έτσι έτσι πέθανε ο Ικάριος. Όταν ανάκτησαν πάλι τις αισθήσεις τους από την μέθη ο Διονύσιος τους έδειξε το εξής είδος οργής. Τους πλησίασε με τη μορφή ενός όμορφου αγοριού αγόρι, τους οδήγησε σε τρέλλα με την επιθυμία για συνουσία, και τους ενθάρρυνε να τον αποπλανήσουν. Αλλά αμέσως εξαφανίστηκε. Οι ποιμένες, βλέποντας ότι εξακολουθούσε να τους υπόσχεται ότι θα τους αφήσει να τελειοποιήσουν τις επιθυμίες τους, παρέμεναν στην αιχμή της διέγερσης τους. Πράγματι παρέμειναν σε αυτή την κατάσταση αμείωτης διέγερσης συνεχώς ως αποτέλεσμα της οργής του Διονύσου. Στη συνέχεια, εγκατέλειψαν τον θεό κατασκευάζοντας τέτοια κεραμικά ειδώλια σύμφωνα με το Μαντείο και τα ανέθεταν ως αναθηματικές προσφορές ως υποκατάστατα των ιδίων για να σταμαήσουν αυτή την διέγερση και την τρέλα τους.

ΤΑ ΑΛΩΪΑ: είναι μία εορτή στην Αθήνα η οποία περιέχει τα μυστήρια της Δήμητρος, της Κόρης και του Διονύσου με την κοπή της αμπέλου και την γεύση του οίνου που βρίσκεται ήδη αποθηκευμένος και ωριμάζει, η εορτή πραγματοποιείται στην Αθήνα, στην εορτή παρουσιάζουν αντικείμενα που μοιάζουν με αρσενικά γεννητικά όργανα, τα οποία συσχέτιζαν με την ασφάλεια της δημιουργίας για την ανθρώπινη αναπαραγωγή, διότι ο Διονύσιος δίνει τον οίνο αυτό ως το φάρμακο για την υποκίνηση της ερωτικής επαφής. Το έδωσε στον Ίκαρο, τον οποίον οι ποιμένες που τον σκότωσαν είχαν άγνοια των επιπτώσεων της κατανάλωσης οίνου. Τότε υπέφεραν από την μανία της τρέλλας και της υποκίνησης της ερωτικής πράξης στο νεαρό αγόρι που ήταν ο Διόνυσος (προς τον Διόνυσον υβριστικώς κινηθήναι), και διατήρησαν αυτή τη στάση διέγερσης των γεννητικών οργάνων τους. Ένα Μαντείο τους συμβούλεψε ότι για να σταματήσει αυτή η «τρέλλα» πρέπει να δημιουργήσουν κεραμικά γεννητικά όργανα και να τα προσφέρουν ως αναθήματα.
Όταν συνέβη αυτό, απελευθερώθηκαν από το κακό, και αυτή η εορτή είναι μια Μνημηία αυτής της οργής του Διονύσου και της «τρέλλας» από την ταλαιπωρία.―»
Από τα σχόλια στον Λουκιανό και από συγκρίσιμες ιστορίες από αλλού στην Ελλάδα φαίνεται σίγουρο ότι η «ασθένεια» που αναφέρεται από τον σχολιαστή των Αχαρνών του Αριστοφάνους, είναι η μόνιμη στύση στους άνδρες.
[Η αποσπασματική τρίτη στήλη του Monummentum Archilochium αφορά μια παρόμοια ιστορία.Εάν είναι σωστή, τότε το «συμπλήρωμα» ( οι ασθενείς) εις τα αιδοία προτείνεται ως παραλλαγή, αλλά δεν υπάρχει κάτι στο κείμενο για να προτάξει αυτή την παραλλαγή σε νοσώδεις. Εφόσον οι φαλλικές τελετουργίες θεωρούνται γενικά αναμνηστικές, μια ασθένεια αυτού του είδους , που ανέφερε ο σχολιαστής στον Λουκιανό, φαίνεται αρκετά πιθανή. Βλέπε την «ασθένεια» που έπληξε τα γεννητικά όργανα των ανδρών στην Λάμψακο μετά την απέλαση του Πρίαπου, ο μύθος εξηγεί τον ιθυφαλλισμό των Σατύρων. Sissa και Detienne 1989]

Η Sissa και ο Detienne το εξηγούν ως μια αντίφαση δύο ξεχωριστών καταστάσεων που οι αρχαίοι ιατρικοί συγγραφείς αναφέρονται για αυτές ως «Σατυρίαση"»και ως «Πριαπισμός».
Η πρώτη είναι μια εμμονική σεξουαλική ανασφάλεια, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση και θάνατος. Η δεύτερη, ο «πριαπισμός», είναι μια μόνιμη διέγερση του πέους, που δεν επιτρέπει καμμία ευχαρίστηση ούτε φέρει οργασμό. Αυτό μπορεί να εξηγήσει γιατί ο σχολιαστής αναφέρεται στην κατάσταση ως «τρέλλα», αφού η σατυρίαση μοιάζει περισσότερο με μια εμμονή παρά με μια φυσική παθολογία, ενώ ο άλλος σχολιαστής αναφέρεται στην κατάσταση ως «ασθένεια», δεδομένου ότι η ιστορία του επικεντρώνεται όχι στη αποπλάνηση, αλλά στον πριαπισμό που προκύπτει. Ο μύθος της ασθένειας που προκλήθηκε από τους Αττικούς ποιμένες εξηγεί μια άλλη λεπτομέρεια στον κύλικα της Φλωρεντίας. Από τους οκτώ άνδρες στο επίπεδο του εδάφους στην πλευρά A (εικ.1), οι κεντρικοί έξι, οι οποίοι κάμπτονται κάτω από το βάρος του πόλου και οι οποίοι είναι κατά τα άλλα γυμνοί, όλοι φέρουν φαλλό σε στύση και βαμμένο σε κόκκινο χρώμα . Μόνο αυτοί οι έξι κεντρικοί άνδρες στην πλευρά Α, όπως και οι έξι άντρες στην πλευρά Β, φαίνονται ότι φέρουν πραγματικά τον πόλο του φαλλού. Ο άνδρας που τους βλέπει στο μπροστινό μέρος δεν έχει προστιθέμενο φαλλό και, όπως είναι σαφώς διαφοροποιημένος στη στάση του σώματος και στη θέση του, στέκεται ευθεία και στις μύτες των ποδιών του, μπορούμε να συμπεράνουμε επίσης ότι αυτός ξεχωρίζει από την στάση του. Αυτό επιβεβαιώνεται από την παρατήρηση στο ότι δεν βοηθά στην ανύψωση του πόλου του φαλλού, αφού το χέρι του είναι σαφώς σκιαγραφημένο μπροστά στον πόλο, και όχι κάτω από αυτόν. Παρατηρούμε ότι τον συνοδεύει ένας άνθρωπος στο πίσω μέρος, ο οποίος επίσης δεν έχει προσθέσει φαλλό (υπάρχει ένα σπάσιμο εδώ, αλλά λίγο υψηλότερα από εκεί θα περίμενε κανείς να βρεί το φαλλό) και ο οποίος επίσης κλίνει προς τον πόλο στις μύτες των ποδιών του και προφανώς δεν φέρει το βάρος του φαλλού.
Πιστεύεται ότι αυτοί οι δύο άνδρες συμβάλλουν στην εξισορρόπηση του πόλου του φαλλού και αποτρέπουν την ανατροπή του. Αμφιβάλλω όμως εάν αυτοί οι άνδρες σε αυτή τη θέση, θα μπορούσαν να αποτρέψουν ένα τέτοιο ατύχημα. Αντ 'αυτού προσφέρω την ακόλουθη εξήγηση.

Ο Αριστοτέλης και ο Σήμος της Δήλου καθιστούν σαφές ότι οι φαλλοφόροι τραγουδούσαν και χόρευαν καθώς έφεραν τον φαλλό, αν και χωρίς αμφιβολία, δεδομένης της φύσης της κύριας άσκησης τους, το τραγούδι περιοριζόταν σε περιοδικές ανασκευές και ο χορός σε μερικά βασικά βήματα συνέπεια του μεγάλου βάρους του πόλου. Όπως και στους Αχαρνής του Αριστοφάνη, ο Δικαιόπολις τοποθετεί τον εαυτό του μπροστά από τον πόλο του φαλλού καθώς υμνεί τον ύμνο του στον Φαλλή, έτσι και ο Αριστοτέλης, όπως στην κωμωδία με τους «εξαρχοντες» των φαλλικών ύμνων, σημειογραφεί ότι το μεγαλύτερο μέρος του βάρους του ύμνου και του αυτοσχεδιασμού έπεφτε πάνω σε ένα άτομο που είχε διακρινόταν από τον χορό των φαλλοφόρων. [Αριστ, Ποιτ. 1149 α10-12] Σε έναν Βοιωτικό κάνθαρο, βρίσκουμε έναν άνδρα που είναι στραμμένος προς την σειρά των ιθύφαλλων χορευτών και κάνοντας μια συγκρίσιμη χειρονομία, απλώντας τα χέρια προς αυτούς, να τους δείξει ότι αυτός τους απευθύνει τον ρυθμό με τον ύμνο (βλέπε εικ. 3).
Ένας Αττικός κρατήρας του -5 αιώνα. Αναπαριστά επίσης αυτή την χειρονομία, αυτή τη φορά από έναν πιο κοσμικό άνδρα που έχει να αντιμετωπίζει μια σειρά από ιππείς στρουθοκαμήλων
ΕΙΚ. 4
Πρέπει να νοήσουμε αυτόν τον άνδρα που είναι στραμμένος προς τους άλλους ως Εξάρχων που τροφοδοτεί το χορό με κατάλληλα άσεμνους στίχους έτσι ώστε οι Ιθύφαλλοι να είναι ικανοί να του ανταπαντήσουν με ρυθμό κορύφωσης. Όσο για τον άνθρωπο που βρίσκεται στο πίσω μέρος του πόλου του φαλλού, θα είμαι λιγότερο συγκεκριμμένος, αλλά θα γράψω κάποια εικασία αργότερα.
Τα ζωομορφικά χαρακτηριστικά του πόλου του φαλλού είναι ιδιαίτερα κατάλληλα, δεδομένου της έννοιας του φαλλού ως τον κάτοχο του κατεχομένου του, μια άποψη που είδαμε επίσης να εκδηλώνεται στο αίτιο για την φαλλική πομπή, στην οποία φαίνεται ότι τα γεννητικά όργανα παίρνουν τον έλεγχο σαν να είναι υπό την επίδραση μιας ξένης και εχθρικής εξουσίας (στην περίπτωση αυτή την οργή του Θεού).
Τα Αίτια για τη φαλλική πομπή των Διονυσίων και των φαλλικών αναθημάτων των Αλώϊων, και τα δύο συμφωνούν ότι η «επιδημία» ή η τρέλα, αν και προκλήθηκε από τη δύναμη του θεού, είχε ως αποτέλεσμα μια κατάσταση τουλάχιστον συμβατή με τα κοινωνικά πρότυπα της σεξουαλικής συμπεριφοράς, εφ 'όσον οι φαλλοί αντιπροσωπεύουν και στις δύο μαρτυρίες τους φαλλούς του ανδρικού πληθυσμού της Αθήνας, και στην τελευταία μαρτυρία, αν και η πρόκληση είναι ομοιογενής, οι Αθηναίοι ποιμένες παίζουν ενεργό σεξουαλικό ρόλο στην συνάντηση τους με τον Διόνυσο, ή τουλάχιστον θα είχαν παίξει, αν δεν είχαν ματαιωθεί από την έγκαιρη εξαφάνιση του θεού. Αυτό φαίνεται να είναι η κύρια επιμονή των φαλλοφόρων, στον κύλικα της Φλωρεντίας, το γεγονός ότι, υψώνουν τον φαλλό τους που μεταφέρουν σαν τους δικούς τους.
Αλλά μια πολύ διαφορετική αντίληψη του φαλλού, όχι Του φαλλού του ιδίου, αλλά ως του φαλλού του άλλου, ως απειλητικού και επεμβατικού φαλλού, εκφράζεται σαφώς από το τραγούδι των Ιθύφαλλων που σώζεται από τον Σήμο της Δήλου: «Δώστε δρόμο, δώστε τόπο, δημιουργήστε χώρο για τον θεό. γιατί ο θεός επιθυμεί να πορευτεί διά μέσου ορθός» (FGrH 396 F 24). Αυτή η αντίληψη για τον φαλλό εξηγεί μερικά από τα άλλα χαρακτηριστικά του πόλου του φαλλού στον κύλικα της Φλωρεντίας.
Δύο Διονυσιακά πλάσματα αποτελούν μέρος του άρματος, στην πλευρά Α ένας τεράστιος Σάτυρος, στην πλευρά Β ένα όν, με διευρυμένο στήθος, κοιλιά και γλουτούς, μια απομίμηση ενός ενδεδυμένου Κωμαστή. Κάθε ένας έχει και τα δύο πόδια συνδεδεμένα στην οριζόντια βάση και το καθένα βοηθά στη στήριξη του κύριου πόλου, ο σάτυρος βρίσκεται και με τα δύο χέρια του, τοποθετημένος κάπου στο μέσο σημείο του ορθοστατικού πόλου, ο δεύτερος, ο Κωμαστής, με το αριστερό του χέρι στα δύο τρίτα του μήκους προς την κορυφή του πόλου του φαλλού. Σχισμές γραμμών χαρακτηρίζουν το πίσω μέρος του του δεξιού ποδιού του σατύρου και δείχνουν ότι ο όρθιος πόλος υψώνεται ανάμεσα από τα πόδια του. Στην πλευρά Α υπάρχει και ακόμα ένα όν. Αυτός έχει κανονική ανθρώπινη μορφή και
μέγεθος και έτσι, πρέπει να είναι ένας από τους ανθρώπους διασκεδαστές, και δεν είναι μέρος του άρματος. Ωχεί τον σάτυρο σαν άλογο και χτυπάει τα πλευρά με ένα μαστίγιο που φέρει στο αριστερό του χέρι. Στο δεξί του χέρι φέρει αυτό που συνήθως αναγνωρίζεται ως ένα κέρατο για τον οίνο, αλλά το μέγεθός του και ο τρόπος με τον οποίο το κρατά υποδηλώνει ότι αυτό το κέρατο μπορεί να είναι ένα μουσικό όργανο (Κέρας).
Ο Cook (1914, 592) ήταν ο πρώτος που πρότεινε ότι τα όντα στον κύλικα της Φλωρεντίας είναι νευρόσπαστα, δηλαδή κούκλες κινούμενες με σχοινιά.
Αυτή η πρόταση στη συνέχεια απορρίφθηκε από τους Nilsson[1906,265], Vallois [1922,622], Deubner 1932,136], Herter [1938, 1674] και άλλους, που θεωρούσαν ότι οι «δαιμονικοί χαρακτήρες», δηλαδή ο σάτυρος και ο κωμαστής, ήταν μυθοποιημένοι καλλιτέχνες και δεν ήταν μέρος του φαλλικού πόλου καθόλου. Αλλά η μυθολογική ερμηνεία δεν ταιριάζει με τις λεπτομέρειες του αγγείου.
Οι άνδρες που εκπροσωπούν τους δαιμονικούς χαρακτήρες και πρέπει να μυθοποιηθούν, ως αποτέλεσμα πρέπει να αναπαρασταθούν ως μεγαλύτεροι από το κανονικό μέγεθος δεν είναι αδύνατο να γίνει, αλλά είναι σχεδόν απίθανο ότι ο σάτυρος θα λάβει αυτή τη θεραπεία και όχι ο άνθρωπος που καβαλά στην πλάτη του. Πρέπει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι είναι ένας ρεαλιστικά εκπροσωπούμενος άνθρωπος που καβαλά το πίσω μέρος ενός μυθολογικού πλάσματος ;
Πιο πιθανό, ίσως, είναι η εξέταση του άρματος από την προοπτική ενός δομικού μηχανικού. Αν οι «δαίμονες» είναι απλώς καποιο βάρος και όχι δομική κατασκευή που φέρει βάρος, δεν υπάρχει κανένας τρόπος τότε να διατηρηθεί ο φάλλος όρθιος.
Αλλά η πιο κρίσιμη λεπτομέρεια έχει παραβλεφθεί από όλους. Τα πόδια του σατύρου δεν στέκονται στην κορυφή του πόλου φάλλου. Παριστάνονται προσεκτικά να φθίνουν στο πλάι, όχι την κορυφή του βασικού πόλου, υποδεικνύοντας ότι ο σάτυρος δεν στέκεται στον πόλο, αλλά στην ουρά. Στην πλευρά Β τα πόδια του κωμαστή δεν εμφανίζονται καθόλου, οι αστράγαλοι του εμφανίζονται να βγαίνουν από τον βασικό πόλο. Ο πόλος εκατέρωθεν του αγγείου είναι εφοδιασμένος με ένα σύστημα σχοινιών. Υπάρχει ένα μεγάλο σχοινί που κατέρχεται σαν ένα τράβηγμα από το λαιμό του όρθιου πόλου φάλλου από κάθε πλευρά. Στην πλευρά A εκτείνεται μεταξύ των αστραγάλων του σατύρου ώσπου χάνονται από το βλέμμα. Φαίνεται ότι αρχίζουν να καμπυλώνουν προς τα πίσω, ίσως επειδή ο ζωγράφος τα έχει ενωσει με τον διακοσμητικό κισσό που ισορροπεί τη σύνθεση στο πάνω αριστερό μέρος του κύλικα , αλλά το σχοινί και ο κισσός διατηρούνται διακριτά στην πλευρά Β. Παρατηρούμε επίσης ότι κάθε άρμα έχει ένα διπλό σχοινί περίπου στο ένα τρίτο του μήκους του όρθιου φαλλού που ενώνει τον όρθιο φαλλό με τη βάση και μέσω του οποίου περνάει το πρώτο σχοινί (που αναφέρεται ως το «χαλινάρι του φαλλού»). Και τα δύο δεν είναι ιδιαίτερα διακοσμητικά και ούτε θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως δομική υποστήριξη. Επιπλέον, υπάρχουν δύο αντικείμενα που μοιάζουν με γιρλάντες και εξέρχονται από τη μύτη του όρθιου φαλλού,
Μια ένδειξη για τη σύνοψη του συστήματος των σχοινιών θα μπορούσε να προσφερθεί παρατηρώντας τον άνθρωπο στο αντίθετο άκρο του βασικού πόλου από τον «Εξάρχων» Ενώ οι έξι άνδρες στην πλευρά Β και οι έξι οι εσωτερικοί άνδρες στην πλευρά Α είναι όλοι λυγισμένοι κάτω από το βάρος του φαλλού, ο άνθρωπος στο τελος όχι μόνο στέκεται ευθύς, αλλά φαίνεται να πατάει και στις μύτες των ποδιων του. Επιπλέον, τα χέρια του και οι ώμοι δεν εμφανίζονται κάτω από τον πόλο του φαλλού αλλά πάνω από αυτόν. Θα έλεγα ότι είναι αυτός που τραβά το «χαλιναρι» του φαλλού. Πρέπει να φανταστούμε ότι ο όρθιος πόλος είναι αρθρωτός και μόνο κουνιέται πάνω-κάτω ανάμεσα στα πόδια του σατύρου, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν κατάλληλα αντίβαρα στη μύτη του φαλλού, ή υποθέτουμε ότι κάποιος τραβά ένα από τα σχοινιά που μοιάζουν με χαλινάρια στη μύτη του φαλλού.

Αυτό μπορεί να φαίνεται ως εικασία, αλλά υπάρχουν κάποια στοιχεία που το υποστηρίζουν.

Η ιεροτελεστία της Φαλλοφορίας ή της όρχησης με φαλλούς φαίνεται να τελείται στην Κεντρική Ελλάδα και την Πελοπόννησο. Υπάρχουν επίσης αποδεικτικά στοιχεία για την τελετή στο Άργος και στην Εύβοια και φαίνεται από παραστάσεις του Διόνυσου ότι η τελετή ήταν γνωστή στην Αθήνα. Ήταν τελετή εξαπλώθηκε στην αποικία του Άργους στη Ρόδο , την Κόρινθο, τη Σικυώνα, στις Θήβες, και τη Φιγαλεία.

ΟΙ ΦΑΛΛΙΚΕΣ ΡΑΒΔΟΙ ΣΤΑ ΔΙΟΝΥΣΙΑ ΕΝ ΑΣΤΥ- ΟΙ ΦΑΛΛΙΚΟΙ ΡΑΒΔΟΦΟΡΟΙ
ΕΙΚΟΝΟΛΟΓΙΑ-ΛΑΤΡΕΙΑ-ΠΑΤΡΙΑ

Οι Φαλλικές ράβδοι είναι πολύ διαφορετικές από τους τεράστιους Φαλλούς στα άρματα .Τα αρχαία κείμενα τις συνδέουν αποκλειστικά με τις διονυσιακές πομπές, και πιο συχνά με τις διονυσιακές πομπές στην Αθήνα.[Αριστοφ. Αχαρ. 243 Κλημ. Προτρπ. 34.2 , Σουδα φαλλοί]. Ο σχολιαστής του Αριστοφάνη στους Αχαρνής 243a, τις περιγράφει ως εξής:
« ένα μακρύ κομμάτι ξύλου με ένα δερμάτινο φαλλό στο τέλος.»[Σχόλια Αριστ. Αχ. 243]
Το «Μακρύ» είναι φυσικά σχετικό, αλλά η λεπτομέρεια «τοποθετείται με ένα δερμάτινο φαλλό στο τέλος » δείχνει ότι το σχόλιο δεν αναφέρεται στα γιγαντιαία φαλλικά άρματα όπως είδαμε στον Αθηναϊκο κύλικα, που φυλάσσεται στην Φλωρεντία, τα οποία είναι προφανώς εξ ολοκλήρου από ξύλο, όπου κάθε Φαλλικός πόλος που είναι σκαλισμένος από ένα κομμάτι ξύλου, και περιγράφεται με μεγαλύτερη ακρίβεια ότι «αντιπροσωπεύει» τους μεγάλους φαλλούς και όχι αυτούς που είναι προσαρμοσμένοι πάνω μαζί τους. Στην περίπτωση των φαλλικών ράβδων, η διαίρεση μεταξύ ξύλινου ραβδιού και δερμάτινου φαλλού τονίζεται από την χρήση της κόκκινης βαμμένης προσθήκης στο φαλλικό άκρο των ράβδωνν από τον ζωγράφο Πιστοξένου [-499 – 450] (βλεπε εικόνα) Η ραβδος έχει τον χαρακτηριστικό οφθαλμό και είναι διακοσμημένη (ισως) και με κισσό αλλά και με κόκκινο ιμάντα (κορδέλα). Ο Χορός έχει σχεδόν φαλακρές κεφαλές συνδεδεμένες επίσης με κόκκινες ιμάντες και λοξές γενειάδες Οι ανδρες έχουν επίσης μακρείς βοστρύχους που κρέμονται από τις πλευρές και το πίσω μέρος των κεφαλιών τους. Στην περίπτωση αυτή, οι λεπτομέρειες του σχετικού μεγέθους των κεφαλών, τα μεγάλα μάτια, τα άκαμπτα στόματα και μια γενική ομοιότητα των χαρακτηριστικών προτείνουν ένα ομοιόμορφο προσωπείο μάσκας. Ο χορός φέρει ως τον αστράγαλο τα ενδύματα με θηλυκές υπερβολές, , αλλά αυτή τη φορά τα ενδύματα είναι ακόμα πιο οζώδη, με υπερκαλύψεις κάτω από τα στήθη και με την προσθήκη περίπλοκων πτυχών. Οι άνδρες φορούν κοθόρνους αλλά αυτή τη φορά περισσότερο κομψούς με αναποδογυρισμένα δάχτυλα ποδιών, τα οποία μπορεί να υπογραμμίσουν τον χορό που χορεύουν. Μόνη απουσία ο κισσός στο ένδυμα αλλά υπαρχει ως διακοσμηση στο αγγείο Εμφανώς πάνω από τις λαβές.
Επιπλέον, ο σχολιαστής μας ενημερώνει ότι οι Αθηναίοι το έφεραν οι ίδιοι, τόσο «δημόσια» όσο και «ιδιωτικά» στους φαλλούς. Τα μεγάλα άρματα που παρέχονται από την πόλη ή τον δήμο.
Σε αντίθεση με τους Φαλλοφόρους που βλέπουμε στον Αθηναϊκό κύλικα, οι χοροί με τις Φαλλικές ράβδους είναι εξαιρετικά ευκίνητοι και ενεργοί. Αν και υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που υποδηλώνουν ότι οι Φαλλικοί ραβδοφόροι θα μπορούσαν επίσης να κάνουν χρήση ενός Έξαρχου, ο ρόλος του Εξάρχοντος σε αυτήν την περίπτωση είναι πολύ μικρότερης σημασίας. Σίγουρα οι οι παραστάσεις στα αγγεία παρουσιάζουν ομάδες ανδρών χωρίς προφανείς ηγέτες και με μικρό συντονισμό στις κινήσεις τους. Δεν δίνουν σημασία στον αριθμό της ομάδας τους και οι κινήσεις στα Σχήματα είναι ζωντανές και άγριες. Η φαλλική ράβδος είναι η « σκυτάλη» που φαίνεται να δίνει τον ρυθμό στις ομάδες και εξυπηρετεί τόσο το θέαμα όσο και τη μουσική.


Ο.ΠΥΛΑΡΙΝΟΣ

Δέκα χρόνια Λατρευτική Κοινότητα "Λάβρυς"

Μπαίνοντας το 2019, η Λατρευτική Κοινότητα "Λάβρυς" ολοκλήρωσε αισίως τα δέκα πρώτα χρόνια από την επίσημη ίδρυση της και εγώ πια μετράω άνω της εικοσαετίας, την μισή μου ζωή ουσιαστικά, κοινωνικά ενεργός στον χώρο του πολυθεϊσμού. Θα ήταν νομίζω αδύνατον για οποιονδήποτε έχει περάσει τόσα χρόνια μέσα σε σύνολα και οργανώσεις να μην έχει πολλές αρνητικές εμπειρίες, απογοητεύσεις και ψαλιδίσματα στα πρώτα του φτερά, οπότε δεν θα μπορούσε να συμβαίνει κάτι διαφορετικό και με εμένα. Έχοντας όμως περάσει αρκετά γρήγορα από την νεανική αιθεροβασία στον πραγματισμό της ωριμότητας καταλαβαίνω πως όλα αυτά είναι εντός προγράμματος, ειδικά όταν ενεργείς μέσα στην νεοελληνική κοινωνία και σε αυτές τις εποχές, καθώς ούτε η πρώτη ούτε οι δεύτερες ευνοούν έναν τέτοιου τύπου ακτιβισμό που στην ουσία του αντίκειται στο μεγαλύτερο μέρος των διαμορφωμένων εσωτερικών και εξωτερικών πραγματικοτήτων. Ακριβώς, όμως, λόγω της παραπάνω κατανόησης και του παρελθόντος χρόνου, νομίζω πως μπορώ πια να κοιτάω πέρα από τις εφήμερες απογοητεύσεις και να βλέπω τις μακροπρόθεσμες θετικές εκβάσεις.

Κάπως έτσι, για ιστορικούς λόγους - να θυμούνται οι παλαιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι λέμε συχνά - αλλά και για τοποθετήσω στην πραγματική τους διάσταση, δηλαδή την σε βάθος χρόνου, κάποιες ενέργειες και δράσεις, θα ήθελα, χωρίς διάθεση περιαυτολογίας παρότι αναγκαστικά αυτό θα συμβεί, να καταγράψω τις σημαντικότερες για μένα θετικές αποτυπώσεις στον χώρο, των δεκαετών πεπραγμένων της κοινότητας. Ελπίζω, πρωτίστως, αυτή η καταγραφή να βοηθήσει και άλλους φίλους πολυθεϊστές που απογοητεύονται (ασχέτως αν είναι μέλη ή φίλοι της κοινότητας), να δουν την μεγάλη εικόνα, και δευτερευόντως οι παρακάτω αναφορές να διδάξουν κάποιους που είτε δεν εστιάζουν στα σημαντικά, είτε ξεχνούν τις ιστορικές διαδρομές του σύγχρονου πολυθεϊστικού ρεύματος, το τι έχει γίνει όλα αυτά τα χρόνια.

Εκδρομικός πολυθεϊσμός.  

Όταν η κοινότητα ξεκίνησε τις δράσεις της οι 4-5-10 άλλες "ελληνοκεντρικές" οργανώσεις που υπήρχαν, ακόμα και αυτές που αυτοπροσδιορίζονταν ως πολυθεϊστικές,  αντιμετώπιζαν την θρησκεία ώς μια δεκάλεπτη παρένθετη εκδήλωση στα πλαίσια μια εκδρομής ή σαν μια αναφορά σε μια ομιλία, ήτοι σπανίως πραγματοποιούνταν δημόσιες, κοινωνικές (το λέω για να μην αρχίσει κανείς να μου μιλάει για προσωπικές ή κρυφές εκδηλώσεις) τελετές. Οι πιο "Hard core" πολυθεϊστές το πολύ να πραγματοποιούσαν 4-5 τελετές μέσα στο χρόνο και αυτές ή θα ήταν όπως ανέφερα στα πλαίσια κάποιας επίσκεψης σε κάποιο ιερό - αρχαιολογικό χώρο ή για κάνα ηλιοστάσιο και ισημερία.

Με την ίδρυση της η κοινότητα καθιέρωσε ένα πρόγραμμα περίπου δεκαπενθήμερων τελετών, το οποίο ανελλιπώς ακολουθεί μέχρι σήμερα με συνέπεια και συνέχεια τα δέκα αυτά χρόνια που άλλοι είτε έκαναν τελετές όποτε το θυμούνταν ή και καθόλου, είτε άλλαζαν το τι εόρταζαν ανάλογα με τις διαθέσεις και εξελίξεις.

Σήμερα υπάρχουν περισσότερες συλλογικότητες που και αυτές προσπαθούν να τηρήσουν ένα πιο σταθερό πρόγραμμα εορτών και τελεσμάτων.

Εορτολόγιο.

Σε συνέχεια των παραπάνω και όπως προανέφερα, όταν η κοινότητα ξεκίνησε τις δράσεις της δεν υπήρχε κανείς που να
Α. τηρούσε ένα σταθερό εορτολόγιο (πέρα των δυο τριών εκδηλώσεων), και να
Β. ακολουθούσε ένα παραδοσιακό εορτολόγιο.
Δηλαδή μέσα στον χρόνο είχαμε κάνα δυο ηλιοστάσια και ισημερίες, ίσως καμιά Πανσέληνο (από μόνα τους άσχετα με τον Ελληνικό πολυθεϊσμό), τίποτα Ηλιούγεννα και τις εκδρομές.

Η κοινότητα εξ αρχής καθιέρωσε στο πρόγραμμα των εορτασμών της την παρακολούθηση του παραδοσιακού εορτολογίου (Αττικού εν προκειμένω) τελώντας κάθε χρόνο και ανάλογα με τις δυνατότητες του 15ήμερου προγράμματος όσες περισσότερες από τις βασικές εορτές του εορτολογίου μπορούσε. Έτσι, για πρώτη φορά εορτάστηκαν Ποσείδεα, Θήσεια, Αλώα, Μαιμακτήρια, Πλυντήρια, Διονύσια και όλες οι άλλες εορτές στον σωστό τους χρόνο και στο σωστό τους πλαίσιο.

Σήμερα υπάρχουν περισσότερες συλλογικότητες που και αυτές προσπαθούν να επαναφέρουν παραδοσιακούς εορτασμούς και όχι μόνο του Αττικού εορτολογίου. (Πάγια θέση της κοινότητας ήταν πάντα η ανάγκη ύπαρξης πολλών διαφορετικών τοπικών λατρευτικών κοινοτήτων).

Θρησκευτική Συνείδηση και προσωπική πρακτική. 

Όπως καταλαβαίνουμε από τα παραπάνω, όταν η κοινότητα ξεκίνησε τις δράσεις της οι περισσότεροι αυτοαποκαλούμενοι ελληνοκεντρικοί, πέρα από την εκδρομική επαφή που είχαν με την θρησκεία και τις διαλεκτικές αναφορές στις μεταξύ τους συναντήσεις δεν είχαν καμιά ενεργή θρησκευτικότητα είτε γιατί δεν γνώριζαν πως να την εκφράσουν και να κάνουν το δύσκολο βήμα από την άρνηση μιας θρησκείας με κανόνες (χριστιανισμός) στην αποδοχή μιας άλλης, είτε γιατί απλά δεν είχαν θρησκευτική συνείδηση. Προς επίλυση αυτού του προβλήματος η κοινότητα έδωσε μεγάλο βάρος, με ομιλίες, με άρθρα κτλ στην ενημέρωση και καλλιέργεια της οικιακής θρησκευτικότητας. Το συνολικό αποτέλεσμα ήταν η συγγραφή του πρώτου και μοναδικού Ελληνικού βιβλίου - οδηγού για τον Ελληνικό πολυθεισμό σε επίπεδο οικιακής λατρείας. Με την μετάφραση του στα Αγγλικά και σύμφωνα με τα reviews και τα σχόλια το βιβλίο σύντομα θεωρήθηκε και το καλύτερο του είδους του (για τον Ελληνικό πολυθεϊσμό) παγκοσμίως και παραμένει η δεδομένη πρόταση για κάθε νεοεισερχόμενο στον χώρο (αυτά για τους ξένους που δεν πάσχουν από τα κομπλεξικά που πάσχουν οι νεοέλληνες).

Σήμερα πολλοί περισσότεροι άνθρωποι διατηρούν πια οικιακούς βωμούς και προσπαθούν να τηρούν μια προσωπική θρησκευτική πρακτική, διαμορφώνοντας μια πολυθεϊστική θρησκευτική συνείδηση για τους ίδιους και για τις οικογένειές τους. 

Ορθοπραξία και τέλεση.

Όταν η κοινότητα ξεκίνησε τις δράσεις της, μια τελετή, περιλάμβανε στην καλύτερη των περιπτώσεων, εκφορά κατά κανόνα Ορφικών ύμνων (συχνά άσχετων εντελώς με την περίσταση), συχνά μέσα από βιβλίο (ενίοτε και από κινητό ή ταμπλετ) άναμμα θυμιάματος και όχι πάντα σπονδή και όλα αυτά σπανίως γύρω από κάποιον βωμό, δηλαδή τα περισσότερα γίνονταν στην τύχη. Με αυτή την βάση καταβάλαμε μεγάλη προσπάθεια να καλλιεργήσουμε την βασική ορθοπραξία μιας τελετής, να πληροφορήσουμε περί των προσφορών, να φτιάξουμε δικούς μας ύμνους καταλληλότερους για κάθε περίσταση, να εισαγάγουμε μουσικά και χορευτικά στοιχεία ως προσφορά σε τελετές που ιστορικά θα τα περιείχαν κτλ.

Σήμερα και μέσω των πληροφοριών του ίντερνετ όλο και περισσότεροι μαθαίνουν και ψάχνουν για τα παραπάνω.

Επανάκτηση του κοινωνικού χώρου.

Όταν η κοινότητα ξεκίνησε τις δράσεις της, εκτός από τις εκδρομικές τελετές οι υπόλοιπες λάμβαναν χώρα στις αίθουσες που διατηρούσαν οι εκάστοτε συλλογικότητες και υπήρχαν και 3-4 περιπτώσεις αδειοδοτήσεων σε αρχαιολογικούς χώρους (το γνωρίζω γιατί συμμετείχα στις πρώτες τέτοιες προσπάθειες). Είτε λόγω παλινωδιών είτε λόγω των αρνητικών αποτελεσμάτων γραφικών ενεργειών (για όποιους θυμούνται τα καραγκιοζιλίκια με ΜΑΤ και κανάλια τηλεόρασης) οι αρχικές προσπάθειες των ελληνοκεντρικού χώρου για επανάκτηση του δημοσίου χώρου είχε σταματήσει. Η κοινότητα ξεκίνησε με την ίδρυση της και με την σοβαρότητα και επιμονή που την διακρίνει μια προσπάθεια αλλαγής αυτού του status qvo, αρχής γενομένης καθιερώνοντας την τέλεση των ιεροπραξιών της σε έναν ανοιχτό μεν - φυλασσόμενο δε αρχαιολογικό χώρο, στο λόφο του Φιλοπάππου. Με συνεχείς αιτήσεις προς τις αρμόδιες εφορίες, με προσφυγές στον συνήγορο του πολίτη, με προβλήματα αλλά και ευχάριστες στιγμές η κοινότητα κατάφερε αυτά τα χρόνια να έχει δεκάδες αδειοδοτήσεις για αρχαιολογικούς χώρους, να τελεί κάθε χρόνο στο ιερό του Διός στην Νεμέα, στο Ολυμπιείο κτλ και στις επαφές της με τους αρμόδιους φορείς να ανατρέπει εν πολλοίς την εικόνα των γραφικών ή τραμπούκων που είχε δημιουργηθεί στο παρελθόν. Φυσικά ο δρόμος είναι πολύ μακρύς στον συγκεκριμένο τομέα αλλά η εμπειρία δείχνει πως η συνέπεια και η συνέχεια έχουν αποτέλεσμα.

Στο ίδιο πλαίσιο, για την μεγαλύτερη δυνατή επανάκτηση του κοινωνικού χώρου και για την προώθηση της ύπαρξης μας στην ευρύτερη κοινωνία, (αναγκαίο βήμα για την σταδιακή αποδοχή πέρα από τις "ανοιχτές" τελετές σε δημόσιο χώρο, η κοινότητα κατάφερε αυτά τα χρόνια να οργανώνει κάθε χρονιά την μεγαλύτερη του είδους ανοιχτή εκδήλωση στην Αθήνα, τα Αττικά Διονύσια, μια λατρευτική πομπή όπως τα Φαλληφόρια και έπονται και άλλες αντίστοιχες δράσεις οι οποίες προστίθενται στις ήδη καθιερωμένες. Επίσης πολλά από μέλη της κοινότητας όντας αξιόλογοι άνθρωποι προωθούν σε όλο του τον φάσμα τον ελληνικό πολιτισμό (τέχνες, φιλοσοφία, συνέδρια κτλ) έξω από τα πλαίσια των θρησκευτικών δράσεων της κοινότητας συμπληρώνοντας έτσι τους επιμέρους τομείς που η ίδια η κοινότητα συλλογικά δεν έχει λόγο δράσης.

Σήμερα η εικόνα των Ελλήνων πολυθεϊστών στην κοινωνία έχει διανύσει τεράστια απόσταση από την προ δεκαετίας ή εικοσαετίας κατάσταση. Σίγουρα ακόμα υπάρχουν πάμπολλα στερεότυπα που πρέπει να διαλυθούν, όπως επίσης και γραφικότητες ή λάθη που πρέπει να πολεμηθούν εντός.

Θρησκεία και επιστήμη.

Θα μπορούσα να αναφέρω αρκετά ακόμα μεγάλα η μικρά πράγματα όπως τα παραπάνω αλλά θα σταματήσω κάπου εδώ για να εστιάσουμε σε αυτά που θεωρώ πιο σημαντικά, αναφέροντας μόνο ένα τελευταίο. Η εποχή δημιουργίας της κοινότητας συνέπεσε με την μεγάλη ανάπτυξη του ελληνόφωνου ιντερνετ καθώς η τεχνολογία έγινε προσβάσιμη στο μεγαλύτερο μέρος του αστικού πληθυσμού ανεξαρτήτως ηλικίας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα από εκει που οι ιδέες μας περιορίζονταν σε ένα underground κοινό και αποτυπώνονταν σε λιγοστά βιβλία και περιοδικά, με την βοήθεια της τεχνολογίας, να περάσουν στο mainstream καθώς ο ελληνοκεντρισμός γενικότερα είχε γίνει μόδα. Έτσι το ελληνόφωνο (γιατί το ξένο πάντα είχε αξιολογότατες σελίδες ιδιωτικές και πανεπιστημίων για τα θέματα μας) internet γέμισε με άρθρα, κείμενα και ειδήσεις που φαινομενικά αναφέρονταν στους Έλληνες Θεούς και Θεές. Δυστυχώς, όμως, η ποιότητα όλων αυτών ήταν το λιγότερο ελέγξιμη. Στην πραγματικότητα γεμίσαμε, όπως και σε άλλα γνωστικά αντικείμενα με σκουπίδια. Για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου η κοινότητα έδωσε μεγάλη βάση - παρά το ότι σε μια ζώσα θρησκεία εξίσου σημαντικό θεωρείται το κομμάτι της εμπειρίας - στο κομμάτι των πρωτογενών πηγών και των σοβαρών μελετών. Έτσι, όλα της τα άρθρα, οι ομιλίες και φυσικά το βιβλίο βασίζονται σε τέτοιες πηγές. Προς βοήθεια μάλιστα και του ευρύτερου κοινού η κοινότητα δημιούργησε και την πρώτη βιβλιογραφική βάση  μελετών για τον ελληνικό πολυθεισμό (  περισσότερα εδώ).

Ταυτόχρονα καλλιέργησε, για πολλούς λόγους, την ανάγκη της επαφής μεταξύ των σύγχρονων πολυθεϊστών που έχουν την θρησκευτική συνείδηση, με τους ακαδημαϊκούς και μελετητές που έχουν την ιστορική γνώση των σχετικών αντικειμένων, ώστε να αναπτυχθεί ένας αμφίδρομος διάλογος, χρήσιμος για όλους. Σε αυτά τα πλαίσια η κοινότητα - παρότι ουδέποτε το διαφήμισε - έχει συνεργαστεί πολλές φορές με αρχαιολογικές σχολές και πανεπιστημιακά προγράμματα, έχει υποδεχθεί, βοηθήσει και συζητήσει με μεταπτυχιακούς και διδακτορικούς μαθητές και είναι σε επαφή με ξένους ακαδημαϊκούς. Ελπίζουμε αυτή η προσπάθεια να αναβαθμίσει το γνωστικό επίπεδο των Ελλήνων πολυθεϊστών αλλά και να βελτιώσει την εικόνα τους προς την άλλη πλευρά ώστε να ξεκινήσει μια σοβαρή αντιμετώπιση που θα διαπερνάει τον χρονικό ορίζοντα του ιστορικού "τέλους" που σταματάνε οι εν λόγω σπουδές και κλάδοι.

Σήμερα, παρότι η ποσότητα των ιντερνετικών (και έντυπων επίσης) σκουπιδιών δεν έχει περιοριστεί εντούτοις υπάρχουν αρκετές περισσότερες αξιόλογες προσπάθειες, οι οποίες βοηθάνε στην γνωστική μας καλλιέργεια και συμβάλουν σε έναν έμμεσο ή και άμεσο διάλογο που προάγει την εξέλιξη του ελληνικού πολυθεϊσμού.

Τα επόμενα χρόνια.

Περάσαν, λοιπόν, δέκα χρόνια. Κοιτώντας την παραπάνω μου λίστα δεν μπορώ παρά να είμαι ικανοποιημένος και να ελπίζω για το μέλλον. Ένα μέλλον που αργά η γρήγορα θα χρειαστεί να πάρουν στους ώμους τους κάποιοι ελπίζω καλύτεροι από εμάς. Εύχομαι ο δρόμος που θα βρουν αυτοί, να είναι καλύτερα στρωμένος από αυτόν που βρήκαμε εμείς. 

Διονυσιακά μυστήρια σε τιμή ευκαίρίας.

Για αρκετό καιρό τώρα, και ακολουθώντας μια εσωτερική ανάγκη αντίδρασης στην αυξανόμενη καφροποίηση του ελληνικού ιντερνετικού κόσμου, απέχω σε μεγάλο βαθμό από τα κοινωνικά δίκτυα και τον εικονικό κόσμο, με αποτέλεσμα να συμπαρασύρεται και το παρόν Blog, αφού δύσκολα μπορώ να βρω κάποιο νόημα στην ανάρτηση κειμένων την εποχή των τυφλών δυσλεκτικών μονολόγων.

 Παρ' όλα αυτά, όλο και κάποιο γεγονός, θετικό ή αρνητικό, ή άλλη ανάγκη, τελικά κάμπτει τις αντιδράσεις και αρνήσεις και βρίσκομαι ξανά πίσω από την οθόνη και το πληκτρολόγιο, να προσπαθώ να εκφράσω κάποια βασικά και αυτονόητα, ή έτσι νομίζω κάθε φορά, πράγματα.

Πριν από δύο χρόνια τέτοια εποχή, έγραφα για τα Φαλληφόρια (μαζί με ζόμπι και Ελλάνιους σωτήρες) και ενδιάμεσα για την υπόθεση Gucci στην Ακρόπολη, ή για την πολιτισμική κληρονομιά ως προϊόν. Όλως τυχαίως και το παρόν άρθρο θα κινηθεί στους αυτούς άξονες, καθώς, αφενός πλησιάζει πάλι η ώρα του εορτασμού των Φαλληφορίων (Σάββατο2 Μαρτίου) και αφετέρου μου γνωστοποιήθηκε μια πρόσφατη προσπάθεια εμπορευματοποίησης τους. Το Project και τουριστικό πακέτο-προϊόν φαλληφόρια, λοιπόν, και η ιστορία έχει ως εξής.

 Για όσους έχουν μια επαφή με το (σύγχρονο) ξεκίνημα και την διοργάνωση της εορτής θα θυμούνται πως τα δύο πρώτα χρόνια αυτή πραγματοποιήθηκε με συνδιοργάνωση (Λατρευτική Κοινότητα "Λάβρυς" κ' Διόνυσος Ελευθερεύς) γεγονός που άλλαξε την τρίτη χρονιά, όταν ο έτερος διοργανωτής (Δ.Ε), αποφάσισε να ακολουθήσει ξεχωριστό δρόμο. Τότε, και επειδή συχνά η κοινότητα λάμβανε τις σχετικές απορίες φίλων, ή ακόμα και τα αγαθά ή όχι σχόλια περί διχασμού, ομόνοιας κτλ, είχε βγάλει μια ανακοίνωση διευκρινίζοντας πως η απόφαση για τερματισμό της συνεργασίας είχε ληφθεί από τον έτερο διοργανωτή και πώς οι λόγοι κατά δήλωση του βρίσκονταν στην διαφοροποίηση του οράματος που είχε για αυτή το κάθε μέρος. Για την κοινότητα, η εορτή εξ' αρχής είχε και έχει θρησκευτικό χαρακτήρα και πραγματοποιείται για την δημόσια και δημοτελή έκφραση των σύγχρονων Ελλήνων πολυθεϊστών, οπότε η διαφοροποίηση δεν θα μπορούσε να έγκειται πουθενά αλλού παρά σε αυτό το χαρακτηριστικό (τότε είχαμε επισημάνει βάσει των αιτιάσεων του συνδιοργανωτή την εστίαση του στο πολιτισμικό-θεατρικό κομμάτι εν αντιθέσει με την δική μας που βασίζονταν στην λαική θρησκευτικότητα). Δυστυχώς ακόμα και μετά από την ανάρτηση της επεξηγηματικής ανακοίνωσης ακολούθησαν αντεγκλήσεις- ακόμα και από τον ίδιο τον συνδιοργανωτή - για αήθη επίθεση ή παρόμοιες κατηγορίες κατά της κοινότητας,  παρότι απλά αναφέραμε αυτά που είχαν ειπωθεί. Αυτά για όσους ίσως έχουν κοντή μνήμη.

  

Πριν λίγες ημέρες, τυχαία, φίλος που εργάζεται σε ταξιδιωτικό γραφείο έλαβε επιστολή από μια αστική μη κερδοσκοπική εταιρία με το όνομα Νηρώη, του έκανε εντύπωση το περιεχόμενο και μου την έστειλε για να με ρωτήσει θεωρώντας με σχετικότερο με το αντικείμενο.

 Στην επιστολή, λοιπόν, είδαμε τα Διονυσιακά μυστήρια να φιγουράρουν ως τουριστικά προϊόντα για προώθηση, ανάμεσα σε team building, βιωματικά σεμινάρια - tailor-made υπηρεσίες σχετικά με την αρχαία Ελλάδα και άλλα ωραία, όπως τα γραφικά αρχαία "χριστουγεννιάτικα" δέντρα με την ειρεσιώνη. (Λεκτικές διατυπώσεις που μου θύμισαν με θυμηδία τους άλλους αμερικανομαρκετίστες lifestylists του φύκια με μεταξωτές κορδέλες που έιχα πετύχει στο παρελθόν εδώ. Το όλο λεκτικό στήσιμο και του σαιτ της Νηρώης το οποίο εξέτασα αργότερα, με τους εξειδικευμένους ειδικούς επιστημονικούς συνεργάτες, τις κατά παραγγελία εμπειρίες και τα στελέχη με τους βαρύγδουπους τίτλους μου θύμισε ακριβώς το ίδιο.) 

 Διαβάζοντας παρακάτω το mail και βλέποντας γνώριμα πράγματα ανάμεσα στα "προϊόντα" μπήκαν ψύλλοι στα αυτιά μου και τώρα ήμουν σίγουρος πως κάτι δεν πήγαινε καλά οπότε πήγα κατευθείαν να βρω το site της εν λόγω ΑΜΚΕ.

Εκεί λοιπόν και στην σελίδα για το "experiential actvity - service", "Διονυσιακά Μυστήρια" που προωθεί η εταιρία στους τουρίστες και λοιπούς ενδιαφερόμενους είδα πως αυτό δεν είναι άλλο από τα Φαλληφόρια του άλλοτε συνδιοργανωτή μας καθώς και προγραμματισμένες κατά παραγγελία επιμέρους εργασίες (μάσκες γνωστός - γλύπτης, χορός - ομάδα των φαλληφορίων β' κτλ)  των συνεργατών του.

Μάλιστα μετά από λίγο και κάνα δυο search στο Internet για να μην φανώ κακόπιστος, βλέπω πως υπάρχει και μια νέα σελίδα για Φαλληφόρια στην οποία οι άλλοτε συνεργάτες μας και υπό ένα καινούργιο τίτλο ομάδας "Ο Σύλλογος  Έρευνας & Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού" (sic), επιβεβαιώνουν εμμέσως τα παραπάνω, αφού στο Faq διαβάζουμε πως :

Δηλαδή επιβεβαιώνουν με τον χειρότερο τρόπο πως, τουλάχιστον από την μεριά τους, η προσπάθεια που ξεκίνησε ως αναβίωση μια λαϊκής θρησκευτικής εορτής για τον Διόνυσο (σε τόπο και χρόνο που θα βοηθούσε την διείσδυση των ιδεών μας αλλά και την μεγαλύτερη αποδοχή μας από την ευρύτερη κοινωνία), στρέφεται προς την εμπορευματοποίηση και τουριστικοποίηση, χαρακτηριστικό γενικότερο του ξεπεσμού της Ελληνικής κοινωνίας, όπου με 5 € τα γκαρσόνια Έλληνες σπεύδουν να παρέχουν adhoc και tailor based services στους ενδιαφερόμενους.

Φυσικά, δεν θα μπορούσα να κριτικάρω αρνητικά οποιαδήποτε αντίστοιχη δραστηριότητα - ακόμα και όταν αυτή γίνεται για οικονομικούς λόγους - αν αφορούσε αποκλειστικά "πολιτισμικά" (και εκεί βέβαια χωράει συζήτηση) αγαθά και "προϊόντα", όπως η μουσική, ο χορός, το θέατρο κτλ, όμως, το να συμβαίνει αυτό σε πράγματα που ανήκουν ή αγγίζουν την θρησκευτική μας παράδοση το βρίσκω απαράδεκτο. Όταν μάλιστα αυτό συμβαίνει, όχι από κάποιους τρίτους άσχετους ή επιτήδειους, αλλά από τους ίδιους τους κατά δήλωση "Ελληνότροπους" αυτό το βρίσκω θλιβερό και εξοργιστικό. Το να "πουλάς" κομμάτια της θρησκευτικότητας μας σε πλαστικό περιτύλιγμα των 2 ωρών, κατά παραγγελία, απλά και μόνο για λόγους  οικονομικούς ή για την αναγνωρισιμότητα ή για να βάζεις την φάτσα σου με βαρύγδουπους τίτλους σε μια σελίδα ή τελικά για όποιον άλλον, ανακόλουθο με τον αυτοπροσδιορισμό σου, λόγο, ακυρώνει την όλη προσπάθεια που γίνεται όλα αυτά τα χρόνια, για να μαθευτεί η αξία του ελληνικού πολυθεϊσμού και να γίνει αυτός αποδεκτός στην κοινωνία, ως μια σεβαστή μορφή θρησκευτικότητας και όχι σαν μια γραφική εκδήλωση κάποιων γελοίων.

Νομίζω, λοιπόν, πως όταν μόνος σου εμπορευματοποιείς ή εξαργυρώνεις την ενασχόληση σου με την θρησκεία, καταλήγεις απλά να ακυρώνεις τον εαυτό σου. Φανταστείτε δηλαδή, το ίδιο πράγμα σε όλες τις εορτές μας. Με 10€ ελευσίνια μυστήρια με team building activities που κάνουν καλό στην ψυχή και τα παιδάκια να παίζουν με πλαστικά γουρουνάκια. Με 20€ εκδρομή στην θάλασσα και τέλεση Πλυντηρίων ανα πάσα στιγμή του έτους κτλ. Να αφαιρείς δηλαδή τον θρησκευτικό χαρακτήρα των εκδηλώσεων αυτών, να τα αποσυνδέεις ως έκφραση και εκδήλωση από τους ανθρώπους που τα πραγματοποιούν, με μόνο στόχο να τα μεταμορφώσεις σε "πολιτισμικό προϊόν" που μετά θα παρουσιαστεί εύπεπτο σε κάθε άσχετο τουρίστα, ο οποίος και μόνο με το άκουσμα "αρχαιοελληνικό" τάδε ή δείνα θα ενθουσιαστεί. Κάπως έτσι καταλήγουμε στις ηλιθιότητες κάποιοι να κάνουν χριστούγεννα με ειρεσιώνες και αρχαία κάλαντα, ακυρώνοντας τις ουσιαστικές και αγεφύρωτες διαφορές ξένων μεταξύ τους παραδόσεων, δηλαδή εξισώνοντας τα πάντα σε μια πλατφόρμα εμπορευματοποίησης, στην οποία δεν χωράει καμιά αναλλοίωτη ουσία παρά μόνο η σχετική κάθε φορά εμπορική αξία.

Το ίδιο δηλαδή που έχει συμβεί με την γιόγκα, η οποία από θρησκευτική πρακτική συγκεκριμένου λαού και μάλιστα συγκεκριμένων ανθρώπων εντός αυτής της παράδοσης, μετατράπηκε σε ανούσια αθλητική δραστηριότητα, στην οποία ο κάθε επιτήδειος, για να ανοίξει μια μπίσνα, θεωρεί δικαίωμα του να εισαγάγει καινοτομίες, όπως γιόγκα με μπύρες, γιόγκα με κατσίκες, γιόγκα με σκυλάκια και δεν ξέρω και γω τι άλλο. Ταυτόχρονα, ανθίζει μια ολόκληρη βιομηχανία από πίσω: πάρε ειδικά στρωματάκια, ειδικές φόρμες, ειδικά παγούρια, ειδικά φώτα, όλα tailor made για τις ανάγκες του σύγχρονου καταναλωτή. Έτσι, ελάχιστοι πια, ακόμα και από τους ενασχολούμενους με την εν λόγω δραστηριότητα, έχουν πραγματική εικόνα της Γιόγκα ώς πνευματικής άσκησης, και ακόμα λιγότεροι μπορούν να την ασκήσουν με το παραδοσιακό της χαρακτήρα και στο παραδοσιακό της πλαίσιο. Έχει χάσει δηλαδή το νόημα της και who gives a shit - για να είμαι και εγώ trendy μαρκετίστικα- για το τι λένε οι Ινδοί....

Ομοίως, σε λίγο, αν γίνονται τέτοιες εκπτώσεις, ο καθένας θα κάνει ότι θέλει ασελγώντας σε κομμάτια της θρησκευτικής μας παράδοσης για να πουλάει μάσκες, νάρθηκες, μυήσεις, ειρεσιώνες και ότι άλλο μπορεί να αποστερηθεί του θρησκευτικού του πλαισίου και της παραδοσιακής του αξίας ώστε να μετεξελιχθεί σε "προϊόν" και who gives a shit για το τι θα λένε οι Ελληνες. Βέβαια σε αυτή την περίπτωση, όπως εξάλλου υποστήριζα και στα άλλα κείμενα, με πιο δικαίωμα θα λέμε εμείς να μην κάνει πάρτι στην Ακρόπολη ο οίκος Gucci, ή θα υποστηρίζουμε την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα, ή οτιδήποτε άλλο παρόμοιο. Δεν θα έχουμε κανένα τέτοιο δικαίωμα, καθώς μόνοι μας θα έχουμε αυτοακυρωθεί. Λόγω βλακείας ή συμφέροντος είναι αδιάφορο. Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο.

Δυστυχώς όπως πάντα, ο μεγαλύτερος εχθρός είναι εντός ....