Αποχαιρετισμός στον Denis Guedj

Για κάποιο ανεξήγητο λόγο δεν πήρα χαμπάρι τον θάνατο του συγγραφέα Denis Guedj παρ' ότι προσπαθώ να προσέχω τέτοιες ειδήσεις. Αφού το διαπίστωσα έκανα και ένα search στο google και βρήκα η αλήθεια είναι ελάχιστες αναφορές γεγονός "ασύμετρο" σε σχέση με το έργο του συγγραφέα. Γι αυτό το λόγο έστω και με καθυστέρηση τόσων μηνών αντιγράφω τον αποχαιρετισμό του Τεύκρου προς τον δικό του Denis από την ιστοσελίδα του συλόγου "Θαλής + φίλοι"



Καλή αντάμωση Denis
Στις 24 Απριλίου 2010, ο συγγραφέας Denis Guedj έπαψε να υπάρχει. Για κάποιους από μας υπήρξε ένας στενός φίλος, για όλους μας ένας σοφός, πολύτιμος, γενναιόδωρος δάσκαλος. Με τα βιβλία του, εννιά από τα οποία μεταφράστηκαν στα Ελληνικά και αγαπήθηκαν ιδιαίτερα από το ελληνικό αναγνωστικό κοινό (Το Θεώρημα Του Παπαγάλου, Τα Αστέρια Της Βερενίκης, Το Μηδέν, Η Έπαυλη Των Ανδρών, Επιχείρηση Μεσημβρία, Το Μέτρο Του Κόσμου, Λα Μπέλα, Το Δωρεάν Δεν Αξίζει Πλέον Τίποτα, Εξηγώντας Τα Μαθηματικά Στις Κόρες Μου), έφερε τα μαθηματικά πιο κοντά στο μη εξειδικευμένο κοινό και κατάφερε να αναδείξει τον ανθρώπινο χαρακτήρα τους.
Στην ομάδα Θαλής + Φίλοι θα τον θυμόμαστε με αγάπη και ευγνωμοσύνη: για τα βιβλία του που είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στις λέσχες ανάγνωσης και τα συνέδριά μας αλλά και για την απλότητα, την καλοσύνη, την ανθρωπιά του.

Ομιλία του Denis Guedj στο συνέδριο Mathematics and Narrative (Μύκονος 2005)

Αναδημοσιεύουμε πιο κάτω το άρθρο του Sylvestre Huet από την Liberation:
Ο Denis Guedj δεν υπάρχει πια. Έφυγε το Σάββατο 24 Απριλίου. Έτσι θα του άρεσε να ειπωθούν τα πράγματα. Λιτά. Χωρίς μελοδραματισμούς. Και χρησιμοποιώντας αριθμούς μια και ο Denis Guedj ήταν άνθρωπος των μαθηματικών, της γραφής, του πολιτισμού.
Την ώρα που πρέπει να σκύψουμε το κεφάλι, ν’ αραδιάσουμε τα λόγια του αποχαιρετισμού, να επιχειρήσουμε να τον κάνουμε να ξαναζήσει, έστω και για μια μονάχα στιγμή, οι εικόνες σωρεύονται και συνωστίζονται. Πρώτη απ’ όλες η πιο πρόσφατη. Αυτή του εβδομηντάρη που πέρσι – τότε που η Άνοιξη των Πανεπιστημίων του πρόσφερε την ευκαιρία να ξαναζήσει τις πιο ωραίες αναμνήσεις της ζωής του, το Μάη του 68 – έδινε μαθήματα στράτευσης στους φοιτητές της Vincennes στο Saint-Denis.
Υπήρξε ένας από τους οργανωτές της «άπειρης περιπόλου των πεισματωμένων» (στη φωτογραφία συμμετέχει σε μια διαδήλωση της περιπόλου) που πολιορκούσε, συχνά νυχθημερόν, το υπουργείο της Valérie Pécresse και που ρίζωσε στην πλατεία του δημαρχείου του Παρισιού. Παρόλο που η υγεία του δεν τον βοηθούσε, τον νιώθαμε πανευτυχή που άλλη μια φορά είχε κατεβεί στους δρόμους, που συμμετείχε ξανά στην εξέγερση, που αρνιόταν να συμβιβαστεί, να υποταχθεί στην εξουσία και στη ρουτίνα.
Πολυγραφότατος, γνώρισε την παγκόσμια αναγνώριση με το Θεώρημα του Παπαγάλου (Seuil, 1998) που μεταφράστηκε σε είκοσι γλώσσες και τα Αστέρια της Βερενίκης (Seuil, 2002). Μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ηθοποιός – δε δίστασε να κάνει ντουέτο μ’ έναν ακροβάτη για να κουβεντιάσουν ... σχετικά με τα μαθηματικά. Αλλά και σεναριογράφος, με μια ταινία το 1978, ένα ντοκυμανταίρ που ο τίτλος του, la Vie, t’en as qu’une,(Ζωή, δεν έχεις παρά μόνο μία) συνοψίζει την ουσία της σκέψης του, τη διδασκαλία του. Γιατί ο Denis Guedj ήταν πάνω απ’ όλα δάσκαλος. Για τον Pascal Binczack, σημερινό πρόεδρο του Πανεπιστημίου Paris 8 με τον οποίο τον συνέδεε μια στενή φιλία, ήταν «ένας συνάδελφος αφοσιωμένος, συγκινητικός που έδινε όλο του τον εαυτό στο έργο του εκπαιδευτικού – ερευνητή, που επένδυε προσωπικά στη στενή σχέση με τους φοιτητές του ξεπερνώντας συχνά τα όρια αυτού του κατά σύμβαση απαραίτητου. Το πάθος του και η ειλικρίνειά του, του κόστισαν συχνά αντιπάθειες στο χώρο μας. Τελικά η λέξη που τον περιγράφει καλύτερα είναι «γενναιοδωρία».
Ο Denis Guedj συνέχισε να διδάσκει μέχρι τα 69 του, μέχρι πέρσι τον Σεπτέμβρη. Είχε ζητήσει να ενταχθεί στο τμήμα ... κινηματογράφου του Paris 8 όπου έδινε μαθήματα σεναριογραφίας. Αλλωστε και τι δεν είχε διδάξει; Ανατρέχοντας στους τίτλους των μαθημάτων που δίδαξε το 1969 ο Pascal Binczack βρήκε, «Η λειτουργία της επιστήμης», «Οικολογία και επιστήμη», «Η εξουσία της επιστήμης» αλλά ακόμα και «Ο καπιταλισμός πρέπει να αλλάξει ή να εξαφανιστεί»... Με λίγα λόγια ήταν ένας άνθρωπος «χωρίς όρια».
Ο Denis Guedj είναι άρρηκτα δεμένος με την περιπέτεια των Vincennes. Υπέρμαχος της λαϊκής παιδείας, του ανοίγματος του πανεπιστημίου σε όλα τα ακροατήρια, συναντούσε με χαρά αυτές που αποκαλούσε «κυριούλες του δάσους των Vincennes», εργαζόμενες μητέρες που παρακολουθούσαν τα βραδινά του μαθήματα. Παρέμεινε πιστός στον «Μάη του 68» και δεν εγκατέλειψε ποτέ την προσωπική του δέσμευση για να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε ομάδα διεύθυνσης ή διαχείρισης του πανεπιστημίου. Τελικά όλοι τον αποδέχονταν έτσι: αιώνια ανατρεπτικό, αντι – αυταρχικό μέχρι τέλους.
Οι αναγνώστες της Libération επωφελήθηκαν της θέλησης του Denis Guedj να τα μοιράζεται όλα. Έλαβε μέρος στο εγχείρημα των επιστημονικών τετραδίων Eurêka, που γεννήθηκε το 1990. Στη συνέχεια εγκαινίασε στην εφημερίδα την τακτική στήλη Μαθηματικά Χρονικά. Έπαιζε με τους μαθηματικούς όρους και την καθημερινή τους σημασία, πιστεύοντας ότι έτσι αποκαλύπτονται και το μυστικά των μαθηματικών και αυτά της κοινωνίας. Με το αρνητικό και το θετικό μας οδήγησε σε μια αποτίμηση ... των σοσιαλιστικών κρατών. Μέσω της αρχής του εγκλεισμού – αποκλεισμού, μια έννοια καθαρά μαθηματική, έφτασε σε αυτούς «που δεν είναι» και «που δεν έχουν ... εργασία, σπίτι, κοινωνική κάλυψη». Η έννοια της «απόκλισης» – που προϋποθέτει να είναι δυο μαθηματικά μεγέθη σύμμετρα εφαρμόστηκε σε αυτό που χωρίζει «φτωχούς και πλούσιους» και που «βαθαίνει συνεχώς». Όσο για την ιστορία του μέτρου και της κυριάρχησής του στον κόσμο – που την αφηγήθηκε το 2000 στο βιβλίο του Το μέτρο του κόσμου το συνέδεσε με την έννοια της Δημοκρατίας που είναι μία και αδιαίρετη: «Μια μοναδική ορθολογική μονάδα μετρήσεως ενώπιον της οποίας όλοι οι πολίτες είναι ίσοι».