Παρασκευή 28 Μαρτίου 2014

Προσκύνηση, ικεσία και νεοελληνικές προσεγγίσεις του θρησκευτικού φαινομένου.



Όπως συχνά αναφέρω, ένα από τα βασικότερα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν τελευταία, όχι μόνο όσοι έχουν μια θρησκευτική συγγένεια με την "αρχαιότητα", αλλά και όσοι προσπαθούν να την προσεγγίσουν όσο το δυνατόν πιο αδογμάτιστα, είναι η θορυβώδης ιδεολογικοποίηση, η οποία παρατηρείται στα μπλόγκ, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κτλ. Όταν λέω "ιδεολογικοποίηση" εννοώ, όχι κάποια θετική πίστη ή αντίληψη η οποία μπορεί να προέλθει από την μελέτη της αρχαιότητας, αλλά αντιθέτως την διαστρέβλωση της και τελικά την ανικανότητα ορθής προσέγγισης λόγω σύγχρονων οπτικών, προ-διαμορφωμένων απόψεων και  ετεροπροσδιορισμών.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, το οποίο συναντούμε συνεχώς, και συνήθως οφείλεται σε ετεροπροσδιορισμό, λόγω μάλλον ενός άκομψου αντιχριστιανισμού, είναι αυτή η τσαμπουκαλίδικη (ελλείψη καλύτερου όρου) και δήθεν "ελληνότροπη" αντιμετώπιση του θρησκευτικού συναισθήματος, η οποία συμπυκνώνεται στην γνωστή ατάκα: "Ουκ ελληνικόν το προσκυνείν". Συνήθως χρησιμοποιείται ώς πολιτικό πρόσταγμα και ρήση (που θα έλεγα οτι ισχύει) αλλά τουλάχιστον τις μισές φορές την βρίσκω να επεκτείνεται και στο θρησκευτικό τομέα, μαζί με άλλες ανάλογες "ψυχοτρομπαριστικές ανατάσεις", σαν τις γραφικές περί "θεομάχων" Ελλήνων κλπ (μια απλή αναζήτηση στο ίντερνετ με την φράση που δίνει κοντά στα 8500 παρόμοια αποτελέσματα θα σας πείσει).







Πως προέκυψε η φράση δεν ξέρω , αλλά οι ποιο ψαγμένοι κάτι μας λένε για Ξενοφώντα και Ηρόδοτο. Ο Ξενοφών βέβαια, μιλώντας για την ελευθερία της Πόλης, μας λέει σαφώς, πως δεν πρέπει να προσκυνούμε τους τυράννους, αλλά το συνδυάζει με την εντελώς αντίθετη πρακτική για τους Θεούς. Δηλαδή Αυτούς να προσκυνούμε, αν θέλουμε να είμαστε αντάξιοι των ελεύθερων προγόνων μας. :
"η ελευθερία των πόλεων εν αις υμείς εγένεσθε και ετράφητε. ουδένα γαρ άνθρωπο δεσπότην αλλά τους θεούς προσκυνείτε. Τοιούτων μεν έστε προγόνων."
ενώ κάπου ο Ηρόδοτος περιγράφει:
"ένθα τα σημεία και τα αγάλματα του στρατοπέδου προσκυνείται, ρίψας εαυτόν ες γήν ωμολόγει τε χαριστήρια εθύε τε σωτήρια"

Επιπροσθέτως, ανοίγοντας οποιοδήποτε σοβαρό λεξικό της αρχαίας ελληνικής θα δούμε πως η πρώτη σημασία του προσκυνώ έχει να κάνει με την θρησκευτική πράξη και πως είναι άπειρες οι σχετικές ρήσεις, σαν τις παραπάνω ή αυτή του Σοφοκλή:
"καὶ τὸν λοιπὸν δὴ χρόνον ὡς δαιμόνων, οὕτω θεραπεύσομέν (θεραπεύσομεν = λατρεύσουμε, υπηρετήσουμε, άλλη μια ταλαιπωρία...) τε καὶ προσκυνήσομεν αὐτῶν τὰς θήκας"
ή αυτή του Πλάτωνα:
"ἀλλ᾽ ὅσον τάχος  χωρεῖν ἔσω, πατρῷα προσκύσανθ᾽ ἕδη θεῶν, ὅσοιπερ πρόπυλα ναίουσιν τάδε."
οπότε λογικά υποθέτουμε πως αναφερόμαστε σε μια συνηθισμένη, ελληνικότατη πρακτική, εν αντιθέσει με το τι μας λένε τα τσαμπουκαλίδικα άρθρα.

Η αντίθεση μάλιστα, στο να δεχθούν πως πρόκειται για κοινή πρακτική στον ελληνικό κόσμο, φτάνει σε σημείο όχι μόνο να αρνούνται τις πηγές, αλλά να μεταλλάσσουν κατά το δοκούν το νόημα της λέξης. Το πιο γραφικό - ανάμεσα στις άλλες παρετυμολογήσεις, στις οποίες βρίθει το ελληνόφωνο ιντερνετ (δεν θα αναφερθώ καν σε αυτή που θέλει το προσκυνώ από το άστρο του Κυνός), είναι αυτή που λέει πως το προσκυνώ, προέρχεται από το προς τον "κύνα" και ερμηνεύεται ως, κάνω όπως ο σκύλος. Και επειδή ως γνωστόν (αλήθεια;) οι σκύλοι είναι δουλικοί (έτσι λέγεται μάλλον η αφοσίωση και η φιλία) προς τα "αφεντικά" τους, οι Έλληνες δεν προσκυνούσαν τους θεούς, δηλαδή δεν έκαναν όπως οι σκύλοι.

Όπως, όμως, αναρωτήθηκα και σε μια διαδικτυακή κουβέντα δεν καταλαβαίνω πως προκύπτει ρήμα με νόημα από το προς + σκύλος αλλά σίγουρα αν το ψάξουμε θα δούμε πως το προσκυνώ δημιουργείται από το ρήμα κυνέω που απλά σημαίνει φιλώ, δεν έχει καμιά σχέση με τα σκυλίσια, και απαντάται ήδη από τον Όμηρο:
"...καὶ κύνεον ἀγαπαζόμενοι κεφαλήν τε καὶ ὤμους
ὣς δ᾽ αὔτως Ὀδυσεὺς κεφαλὰς καὶ χεῖρας ἔκυσσε."
ή
"...εἰσελθὼν Πρίαμος μέγας, ἄγχι δ᾽ ἄρα στὰς χερσὶν Ἀχιλλῆος λάβε γούνατα καὶ κύσε χεῖρας δεινὰς ἀνδροφόνους,..."

Στην πρώτη του χρήση σημαίνει χαιρετώ δια ασπασμού και δεν είναι περίεργο πως χρησιμοποιείται για την θρησκευτική πράξη, καθώς για τους Έλληνες οι φίλοι Θεοί δύναται να χαιρετηθούν με ασπασμό, πράξη η οποία συμβολικά επεκτείνονταν και στα αγάλματα ή στα ιερά κτλ, συχνά μάλιστα με την γνωστή χειρονομία όπως ακουμπάμε το χέρι μας στα χείλια για να στείλουμε ένα φιλί "μακριά". Από εκεί λοιπόν το προσκνυνείν.

Το δεύτερο που καλούμαστε να εξετάσουμε λοιπόν είναι αν το ρήμα φέρει επίσης την έννοια της υπόκλισης, γονυκλισίας ή άλλης "ταπεινωτικής" κατά τους "Ελληνολάτρες" κίνησης. Αν και δεν ταυτίζεται με κάτι τέτοιο, πολύ συχνά όντως συνοδεύεται από κάποια ανάλογη κίνηση, προς ενόχληση πάλι των διαφόρων "ευθυτενών", όπως άλλωστε μας δείχνει και το δεύτερο Ομηρικό απόσπασμα με το "λάβε γούνατα", εκτός αν ο άλλος είναι 4 μέτρα ψηλός ή αυτός που προσκυνεί 30εκαστοστά, οπότε δεν χρειάζεται κάποια σωματική "ταπείνωση" (περνάει αδιάφορα βέβαια το γεγονός πως την ίδια κίνηση κάνουμε και προς αγαπημένα πρόσωπα - δηλαδή να τους αγκαλιάσουμε τα πόδια και να σκύψουμε το κεφάλι, χωρίς να νοιώθουμε ταπείνωση...).



Και εδώ είναι που γίνεται χαμός, καθώς παρόμοιες στάσεις είναι σήμα κατατεθέν των χριστιανών ή άλλων μονοθεϊστών που είναι "δούλοι" του θεού και όχι φυσικά των ελευθεροπρεπών Ελλήνων κατά την ετεροπροσδιοριστική αντίληψη των όψιμων "ελληνολατρών", κάτι στο οποίο θα συμφωνήσω ως προς το πρώτο μόνο σκέλος και όχι ως χαρακτηριστικό το οποίο μπορεί να προσδιορίσει εξ αντιθέσεως και το τι έκαναν οι Έλληνες. Έτσι, με εντελώς διαφορετικό ίσως περιεχόμενο ή αρχικό αίτιο η καθαυτή πράξη προσκύνησης δεν εξέλειπε από την θρησκευτική πρακτική των προγόνων μας και όπως είχα αναφέρει αλλού περί Ξενίας , ήταν χαρακτηριστική σε ορισμένες ιδιαίτερες συνθήκες, όπως για παράδειγμα την ικεσία.

Προσωπικά θεωρώ λογικό συναισθηματικά, κάτι που ίσως να λειτουργεί και σαν μηχανικός σωματικός αυτοματισμός,  κάποιος σε δεινή κατάσταση, αναγκασμένος να ζητάει κάτι απολύτως απαραίτητο από κάποιον άλλον ο οποίος έχει την δυνατότητα να του δώσει, να αποκτά μια τέτοια στάση, εκτός αν υπάρχουν κάποιοι που νομίζουν πως στην πραγματική ζωή η νορμάλ συμπεριφορά θα ήταν σαν την προσευχή του Conan του βάρβαρου προς τον Crom στην γνωστή ταινία. Και αν διακρίνουμε τέτοιες τάσεις σε περιπτώσεις αιτήσεων προς ανθρώπους γιατί απορούμε η δεν δεχόμαστε πως αντιστοίχως θα τις βρούμε και σε αιτήσεις προς του Θεούς, όπως για παράδειγμα ο Ορέστης δύο φορές μια αγκαλιάζοντας τον ομφαλό και μια το ξόανο ή τον βωμό της Αθηνάς στην τραγωδία του Αισχύλου. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως η ισχύς είναι κύριο γνώρισμα των Θεών.

Οι ιδεοληψίες επί του θέματος, φτάνουν σε τέτοιο βαθμό μάλιστα, ώστε στην ίδια συζήτηση που ανέφερα, συνομιλητής μου αντιπαρέθεσε πως αυτά (τα περιγραφόμενα από Όμηρο, Αισχύλο κτλ) ως μη πραγματικά παραδείγματα αλλά μυθικά, δεν έχουν σχέση με την συνήθη πρακτική, κάτι βέβαια που δεν ισχύει, όπως μας δείχνουν όχι μόνο οι φιλολογικές πηγές αλλά και οι πολύ περισσότερο ανόθευτες απεικονίσεις της καθημερινής ζωής, τις οποίες βρίσκουμε στα αγγεία, όπως για παράδειγμα στα παρακάτω (Να ευχαριστήσω τον φίλο και ακάματο "εργάτη" Σπυρο Μπάκα για την έρευνα)









Αυτό το τελευταίο αφιερωμένο και σε όσους ως αντεπιχείρημα των "αρχαιοελληνικών χαιρετισμών" μου παρέθεταν ως εξίσου "άσχετο" και το χέρι στην καρδιά κατά τις τελετές


Η σχέση (και απόδειξη) μάλιστα της ομοιότητας της ικεσίας προς ανθρώπους και αυτής προς θεούς μας φανερώνεται και σε δύο μεταγενέστερα Ρωμαϊκά κείμενα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ώς προς το ερώτημα "η κότα ή το αυγό" ή αλλιώς αν η προς Θεούς πράξη έπεται ως αντικατοπτρισμός της στάσης προς ανθρώπους βασιλιάδες κτλ, άποψη την οποία είμαι σίγουρος πως θα παρέθετε κάποιος άθεος ή άλλος εξετάζοντας το θέμα με σύγχρονη οπτική.
Οι Ρωμαίοι βέβαια μας λένε το αντίθετο, δηλαδή πως η προς τους ανθρώπους στάση είναι αντιγραφή από αυτή προς τους βωμούς, τα ιερά, τους Θεούς, όπως επίσης μας δίνουν και μια μεταφυσική διάσταση του θέματος η οποία ξεφεύγει πολύ από τις "πολιτικές" ιδεολογίες, οι οποίες το μόνο που μπορούν να διαβάσουν σε μια τέτοια πράξη είναι ζητήματα "ταπείνωσης" ή "ανδρείας" στάσης, έχοντας φυσικά χάσει οποιαδήποτε επαφή με τους υπερ-ανθρώπινους καθορισμούς λόγω στείρου ανθρωποκεντρισμού.

"Hominis genibus quaedam et religio inest observatione gentium. Haec supplices attingunt, ad haec manus tendunt, haec ut aras adorant, fortassis quia inest iis vitalitas." Pliny, Natural History 11.103: Τα γόνατα του ανθρώπου κατέχουν επίσης ενός είδους θρησκευτική ιερότητα στην αντίληψη των εθνών. Οι ικέτες ακούμπανε τα γόνατα και τεντώνουν τα χέρια τους και προσεύχουνται σε αυτά, σαν να ήταν σε βωμούς, ίσως επειδή αυτά κατέχουν κάποιου είδους ζωτικής αρχής.

"...physici dicunt esse consecratas numinibus singulas corporis partes … genua misericordiae, unde haec tangunt rogantes." Servius, Aeneid, 3.607: Οι φυσικοί φιλόσοφοι λένε πως σε κάθε μέρος τους σώματος είναι αφιερωμένο σε κάποια θεϊκή δύναμη...τα γόνατα στο έλεος, και γι' αυτό οι ικέτες τα αγγίζουν.

Στην τελική, όμως, ανεξάρτητα από όλες τις πηγές, αποδείξεις κτλ, το ουσιαστικό είναι πως δεν μπορούν οι μη έχοντες σχέση με το θρησκευτικό φαινόμενο και την λατρευτική πράξη, να καθορίζουν βάσει των ιδεολογημάτων τους, ποια θα πρέπει να είναι αυτή για τους όντως "πιστούς" της πολυθεϊστικής παράδοσης. Όχι, μόνο γιατί συχνά όπως είδαμε, οι απόψεις τους είναι προϊόν ετεροπροσδιορισμών, ούτε γιατί δεν ξεκινούν με τα ίδια κίνητρα ή έχοντας τους ίδιους στόχους με τους δεύτερους, αλλά για τον απλό λόγο πως κάποια πράγματα βγαίνουν αβίαστα, μόνο όταν ασχολείσαι με αυτά, και μπορεί να καθορίζονται από παράγοντες εντελώς διαφορετικούς από αυτούς που ένας "ιδεολόγος" θα κατανοήσει με τις (άσχετες ή και εξαιρετικές αδιάφορο), ιντελεκτουαλ προσεγγίσεις του. Και θα χρησιμοποιήσω ως παράδειγμα την υποκειμενική προσωπική μου εμπειρία στο θέμα.

Ο οικιακός βωμός και λατρευτικός χώρος που διατηρώ στο σπίτι μου εδράζεται πάνω σε ένα μικρό τραπέζι. Ως εκ τούτου τα αγάλματα και τα υπόλοιπα λατρευτικά αντικείμενα πάνω του έρχονται στο ύψος της μέσης μου αν στέκομαι όρθιος. Αν και πολλές φορές στην καθημερινή πρακτική, όταν εκτελώ κάπως μηχανικά χωρίς να αφιερώνω χρόνο τα καθιερωμένα, στέκομαι όρθιος ίσα ίσα για να ανάψω ένα λιβάνι και να κάνω μια σπονδή κτλ, τις φορές που εκτελώ πιο επιμελώς την προς τους Θεούς υπηρεσία, θέλω να προσευχηθώ κτλ, νοιώθω πολύ καλύτερα όταν είμαι γονατιστός μπροστά από τον βωμό, έχοντας στο επίπεδο των ματιών μου τα αγάλματα και λοιπά ιερά. Φυσικά ουδέποτε αναρωτήθηκα αν η στάση μου αυτή θυμίζει χριστιανική, αν σχετίζεται κοινωνικοπολιτικά με φαινόμενα "υποταγής" ως δούλος σε τυράννους επίγειους ή ουράνιους, ή αν περνάει το ελληνόμετρο των ημιμαθών.
Για τον απλό λόγο πως ξεκίναγα να προσευχηθώ μη έχοντας το νού μου στο αν ταπεινώνεται το εγώ μου ή αν συμβαδίζει η όποια ιδεοληψία μου με την στάση μου.
Για τον απλό λόγο πως και τους φίλους μου θέλω να τους κοιτάω στα μάτια και όχι από ψηλά.
Για τον απλό λόγο πως και για κάποιο πρόσωπο με το οποίο είμαι ερωτευμένος ασυναίσθητα τέτοια στάση θα έπαιρνα για να το αγκαλιάσω, ή να το χαιρετίσω με ένα φιλί (προσκυνώντας δηλ.).
Προφανώς, τώρα μετά τις συζητήσεις που το σκέφτομαι και συνειδητά, όλα αυτά δεν έχουν καμιά σχέση με χριστιανο-προσδιορισμούς, με ελληνόμετρα, με ιδεολογίες των "στητών και δυνατών", είναι εντελώς άσχετα. Και η μόνη περίπτωση να προσεγγίσει κάποιος πραγματικά τους Θεούς είναι να τα κρατήσει άσχετα, ανεπηρέαστος από την συνεχή βαβούρα των "ιδεολόγων" του ιντερνετ και των θεωρητικών διαλέξεων.
Παρομοίως, άλλες στάσεις, πρακτικές, προσεγγίσεις εμφανίζονται, πάλι αβίαστα και φυσικά, στις πολυπληθείς και διαφορετικές εκδηλώσεις προς το θείο, τιμητικές, ευχαριστήριες, εορτές, πομπές κτλ με την κάθε μία να συνάδει με την περίσταση, με την κάθε μία να είναι αντίστοιχη και κατάλληλη, όχι λόγω κάποιας προ-διαμορφωμένης ιδεολογικής άποψης, αλλά βάσει της ανόθευτης πραγματικής εμπειρίας. Διαφορετικά, ίσως να μην πρέπει να υψώνουμε και τα χέρια προς τον ουρανό μήπως και μπερδευτούμε με τους μουσουλμάνους.




Δώρα ζωής απορίες θανάτου




Θεά όπως με στόλιζες, απλόχερα με δώρα,
δεν μου δωσες την αγκαλιά να τα χωράει όλα.
Γιατί έτσι όπως προσπαθώ, κάποια έστω να χωρέσω
φοβάμαι μην διαλέγοντας σε ύβρη υποπέσω. 







συχνά αναρωτήθηκα
αν ησυχάζουν οι νεκροί βαθιά κάτω στο χώμα

ή τους ταράσσουν...- ξυπνώντας μνήμες και όνειρα-
                                    ....τα βήματα αυτών που περπατούν ακόμα.


Τρίτη 11 Μαρτίου 2014

Το "γραφείο επί των αιρέσεων και παραθρησκειών" για τον πολυθεϊσμό.

 Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια (την μετά-Παρασκευαϊδη/Χριστόδουλου εποχή θα έλεγα), και εξαιρώντας κάποιες συγκεκριμένες περιπτώσεις (όπως για παράδειγμα την προσπάθεια απενοχοποίησης από τις φασιστικές ιδεολογίες και πρακτικές που ακόμα πάνε πακέτο με τον χριστιανισμό και την εύρεση αποδιοπομπαίων τράγων) η φονταμενταλιστική και επιθετική ρητορία της ορθόδοξης εκκλησίας μοιάζει κάπως περιορισμένη.

Βέβαια αυτό συμβαίνει περισσότερο λόγω αλλαγής τρόπου δράσης και εξωτερικής έκφρασης της εκκλησίας, ίσως και λόγω συγκεκριμένων άλλων εσωτερικών προβλημάτων, και λιγότερο λόγω κάποιας αλλαγής νοοτροπίας, σαν να έπαυσε αυτή εκ θαύματος να αποτελεί τον βασικό πυλώνα εκπόρευσης μίσους  και αντίδρασης ενάντια σε κάθε διαφορετική άποψη.

Έτσι κατά καιρούς, ίσως κάπως περιορισμένα μόνο στα κανάλια ενημέρωσης του χριστεπώνυμου κοπαδιού, όλα και κάτι που  φανερώνει τον πραγματικό και διαχρονικό της χαρακτήρα εμφανίζεται, αλλά καθώς δεν πολυασχολούμαι με αυτά, συνήθως τα προσπερνάμε αδιάφορα. Σήμερα, όμως, λέω να δούμε μια τέτοια περίπτωση, πρώτον γιατί προέκυψε ύστερα από ένα δημοσίευμα σχετικό με δράση της κοινότητας, και δεύτερον γιατί έχω λίγο χρόνο και μου έλειψε κάπως η βαθυστόχαστη θεολογική επιχειρηματολογία των εν λόγω κειμένων.

Πριν κανα δυο βδομάδες λοιπόν, η εφημερίδα Ελεύθερη ώρα (ναι και όμως είναι δυνατόν!!!- ευχαριστούμε τον θαρραλέο δημοσιογράφο) προφανώς συνοδευτικά της έκδοσης των ορφικών του Πασσά την οποία παρείχε στους αναγνώστες της, είχε και ένα κείμενο με αναφορά στην Λατρευτική κοινότητα "Λάβρυς", στα περί οικιακής λατρείας και βωμών και στην πρόσφατη έκδοση μας του : "Ελληνικός Πολυθεϊσμός - Οικιακή Λατρεία".

Προφανώς η θεματολογία και το στυλ της συγκεκριμένης εφημερίδας γενικά συνάδει με την ορθόδοξη εκκλησία και τους πιστούς της οπότε κάποιοι διάβασαν το αφιέρωμα, κάποιοι ίδρωσαν και ανησύχησαν, και τελικά εμφανίστηκε σχετικό κείμενο από το γραφείο αιρέσεων και παραθρησκειών (sic) στο trendy ιστολόγιο κατάνυξις (sic*2).

Ήδη από την αρχή με προβλημάτισε τι σχολιασμό να κάνω, όχι μόνο γιατί το αμέσως παραπάνω κείμενο του ιστολογίου έχει τον αγαπησιάρικο τίτλο "ορθοδοξία η θάνατος" αλλά γιατί και το υπό εξέταση άρθρο τιτλοφορείται "ο πραγματικός στόχος, της αναβιώσεως του σύγχρονου πολυθεϊσμού", γεγονός που με μπέρδεψε. Προσπάθησα που λέτε να καταλάβω πως γίνεται να αναβιώσεις κάτι σύγχρονο, αφού ως σύγχρονο είναι ζωντανό, αλλά τελικά απέδωσα το παράλογο στην τρικυμία εν κρανίω των "αντιαιρετικών", οι οποίοι εξίσου τα μπλέκουν και παραμέσα στο άρθρο τους, οπότε ας προχωρήσουμε στο ζουμί.

Το κείμενο αρχίζει με λίγη κλασική χριστιανική κλάψα:
" Ειδικότερα ο Ευρωπαίος άνθρωπος, αν και γαλουχήθηκε επί σειρά αιώνων με τα νάματα της χριστιανικής πίστεως, ωστόσο δεν μπόρεσε δυστυχώς να αξιολογήσει τον πολύτιμο αυτό θησαυρό και να τον κρατήσει ως κόρη οφθαλμού. Αφού λοιπόν τον καταφρόνησε και τον απέρριψε στο περιθώριο της ζωής του..."
για τον γενικευμένο κατήφορο του χριστιανισμού στην Ευρώπη, γεγονός που δικαιολογεί και τον πανικό τους να γράφουν κείμενα προστασίας του ποίμνιου:
"Η Εκκλησία όμως, μέσα στα πλαίσια της ποιμαντικής της φροντίδας και μέριμνας, οφείλει να επισημαίνει την πλάνη και το ψεύδος, να διαφωτίζει  τον πιστό λαό του Θεού και να τον περιφρουρεί από τους κινδύνους, που ελλοχεύουν να εμπλακεί και εγκλωβιστεί σε κάποιο από τα παρά πάνω θρησκευτικά συστήματα και τελικά να στερηθεί τη σωτηρία του.",
ειδικά όταν διαπιστώνουν την συνεχή ανάπτυξη του αναβιωμένου, αρχαιοσύγχρονου πολυθεϊσμού.

Το εσωτερικό τους πρόβλημα είναι πια εμφανές και από τον αμυντικό (και φυσικά υποκριτικό) τρόπο έκφρασης, σε σχέση με παλαιότερες καλές εποχές:
"Βέβαια, στα πλαίσια της θρησκευτικής ελευθερίας,συνταγματικά κατοχυρωμένης,την οποία βέβαια σέβεται και ποτέ δεν παραβιάζει ο ίδιος ο Κύριός μας, κατά τον λόγο του «όστις θέλει οπίσω μου ελθείν…», ο καθένας είναι ελεύθερος να επιλέξει",
αφού τα κοσμικά δόγματα που κατηγορούν έχουν επικρατήσει και δεν τους πολυπαίρνει να βγάζουν τους γνωστούς πύρινους λόγους (μαζί με τις πραγματικές πυρές) ενάντια στους "αιρετικούς". Την ίδια μάλιστα τακτική  του συγγραφέα την παρατηρώ και σε κείμενο του περί ομοφυλοφιλίας που αφού ενημερώνει πως δεν έχει θέμα με τους ανθρώπους (ε τι θέμα να έχει, να μείνει η εκκλησία χωρίς τους μισούς και παραπάνω μητροπολίτες και ανώτερους ιεράρχες;), αρχίζει μετά τα πάλι αγαπησιάρικα περί βδελυγμάτων και άλλα όμορφα.

Ας τα ξεπεράσουμε όμως και αυτά και ας πάμε στο ζουμί της υπόθεσης εκεί που ο αρθρογράφος ασχολείται με τον πολυθεϊσμό προβάλλοντας τα επιχειρήματα του.

Α. Πρώτο επιχείρημα - συνεχίζεται η τρικυμία καθώς δεν μπορούν να αποφασίσουν αν αναβιώνουμε αρχαία θρησκεία, αν είμαστε νέα (συν του οτι όπως σωστά έγραψε σχολιαστής από κάτω παρά ή εξαιτίας των "θεολογικών" τους διπλωμάτων είναι εντελώς άσχετοι με βασικά στοιχεία της θρησκειολογίας και δεν μπορούν αν ξεχωρίσουν μεταξύ παραδοσιακού πολυθεϊσμού, neopagan σεκτών κτλ) - πως είμαστε μια θρησκεία σύγχρονη.

"Επ’ αυτού έχουμε να παρατηρήσουμε κατ’ αρχήν ότι η προβαλλόμενη από τους αρχαιολάτρες θρησκεία, είναι μια θρησκεία σύγχρονη, στα πλαίσια της πανθρησκείας της «Νέας Εποχής». Όπως παρατηρεί σύγχρονος μελετητής του φαινομένου, «οι έλληνες νεοπαγανιστές, μέσα από τις αρχαίες θεότητες προσπαθούν να ικανοποιήσουν σύγχρονες αναζητήσεις, που όμως διαφοροποιούνται ριζικά από εκείνες των αρχαίων προγόνων μας. Γίνεται δηλαδή προσαρμογή και όχι προσέγγιση» "

Το επιχείρημα στερείται παντελώς λογικής - ακόμα και αν ήμασταν όπως υποστηρίζει σύγχρονη θρησκεία- καθώς και ο χριστιανισμός τις ημέρες που εμφανίστηκε ήταν σύγχρονος. Οπότε με αυτό το επιχείρημα καταρρίπτεται ο ίδιος ο χριστιανισμός. Πτυχίο Θεολογίας - Λογική = διαζύγιο.

Β. Στην αμέσως επόμενη παράγραφο ξεχνάει πως μας είπε νέα θρησκεία και ξαναγινόμαστε αρχαία. Αυτή την φορά όμως χάνουμε λόγω παλαιότητας και χριστιανικών διώξεων.

"Πέραν αυτού, η αναβίωση της αρχαιοελληνικής λατρευτικής παράδοσης είναι αδύνατη, διότι ελάχιστα, έως μηδαμινά είναι τα στοιχεία των αρχαίων τελετουργιών που έχουν διασωθεί. Κι’ αυτό γιατί, όπως είναι γνωστό, τα πάμπολλα και πολυποίκιλα τελετουργικά των αρχαίων δεν καταγράφονταν, αλλά παραδίδονταν προφορικά από τον ένα ιερέα στον άλλον, ως «ιερατική τέχνη». Με την κατάρρευση και το σβήσιμο της πληθώρας των μορφών της αρχαιοελληνικής θρησκείας, έσβησε και χάθηκε οριστικά και η προφορική παράδοση των τελετουργικών."

Εδώ τίθενται δύο θέματα.
Πρώτον πως συνεχίζει να είναι παντελώς άσχετος και δεν ξέρει πχ πως "τα πολυποίκιλα τελετουργικά των αρχαίων" δεν ήταν προφορική παράδοση (τι στο καλό ανακαλύψαμε την πολιτική αλφαβητογραφή) αλλά καταγεγραμμένοι νόμοι πολλά από τα οποία διασώζονται. Επίσης έχουμε εικονογραφία, αρχαιολογικά πορίσματα, λογοτεχνικές πηγές κτλ με αποτέλεσμα να έχουν δουλειά για 200 χρόνια τώρα οι ειδικοί που ασχολούνται.

Δεύτερο και βασικότερο:
Εδώ άθελα του ο αντιαιρετικός θεολόγος εκφράζει το πώς βλέπει την θρησκεία (και δή την δική του από την οποία μετράει κ τους άλλους) γενικά. Δηλαδή πιστεύει πως αυτή εξαρτάται από την τελετουργία σε βαθμό τέτοιο που αν αυτή εκλείψει, να μην υπάρχει θρησκεία (και φαντάζομαι δεν το εννοεί ως εξωτερική έκφραση, ανθρωπίνων πράξεων). Ε λοιπόν δυστυχώς εμείς πιστεύουμε και βιώνουμε την αληθινή ύπαρξη των θεών μας, η οποία δεν εξαρτάται από το αν κάποιος διέσωσε (αν υποθέσουμε πως ίσχυε και για εμάς) το μυστήριο της βάπτισης η του γάμου. Επιπροσθέτως ο θεολόγος μας ομολογεί πως ο χριστιανισμός χωρίς την πολιτική του και εκκλησιαστική του συνέχεια (για το ζήτημα μιλήσαμε πιο διεξοδικά στο "Θεϊκή αποκάλυψη στον πολυθεϊσμό και στον μονοθεϊσμό. Δράση, Λόγος και συνέχεια.") δεν υπάρχει. Εδώ θα συμφωνήσω με τον αρθρογράφο πως ναι ως πολιτικό κατασκεύασμα που δεν έχει καμία σχέση με την θεϊκή πραγματικότητα ο χριστιανισμός βασίζεται στην ιερατική συνέχεια και στην συνέχεια των κλεμμένων από άλλους θέατρο-τυπικών του. Οπότε καλά θα κάνουν να προσέχουν μην τα ξεχάσουν γιατί θα πάψουν να υφίστανται (όπως ξέχασαν οι ιουδαίοι το όνομα του θεού και ακόμα το ψάχνουν, Βλ. Μυστικά ονόματα των Θεών) ενώ εμείς ως η φυσική, αυτόνομη και ελεύθερη αναγνώριση της πραγματικότητας του θείου κόσμου θα συνεχίσουμε να υπάρχουμε ακόμα και αν πεθαίναμε όλοι κ μέναν μόνο τα 5χρονα που δεν ξέρουν τίποτα.

Γ. Το επιχείρημα συνεχίζεται αυτή την φορά με εις βάθος ανάλυση των τελετουργικών, τα οποία ενώ πριν ονόμασε "πάμπολλα και πολυποίκιλα τελετουργικά των αρχαίων" τώρα του φταίει που είναι ακόμα "πάμπολλα και πολυποίκιλα". Τόση αναποφασιστικότητα σε κείμενο δεν έχω ξαναδεί (επειδή δεν διαβάζω χριστιανικά ιστολόγια μάλλον). Δηλαδή αν είχαμε ένα μόνο θέλω να ήξερα τι θα έλεγε...

"η οποία τελεί ιεροπραξίες, υποτίθεται, παρόμοιες με εκείνες των αρχαίων προγόνων μας πολυθεϊστών"
κ'
"Αν εξετάσουμε προσεκτικά τα τελετουργικά των διαφόρων ομάδων, θα διακρίνουμε ξεκάθαρα τις κραυγαλέες διαφορές τους, οι οποίες είναι αυθαίρετοι αυτοσχεδιασμοί των ηγητόρων τους.

Ενώ εδώ προφανώς για να κρίνει την αλήθεια των παραπάνω πάει να πεί πως ο ίδιος γνωρίζει τι δεν είναι αυτοσχεδιασμός, οπότε δεν έχουν χαθεί τα τυπικά τα έχουν οι θεολόγοι των χο. Ελεος....

Και φυσικά δεν μπορεί να καταλάβει πως η τελετουργία είναι η συμβολική γλώσσα της θρησκείας με την οποία ο άνθρωπος προσεγγίζει το θείο  (το λέω γενικά να πιάσω όλες τις θρησκευτικές εκφράσεις) κάτι που είναι βασικό μάθημα στην θρησκειολογία (α ρε πτυχιούχοι της θεολογίας...) και όχι ο μαγικός τρόπος δημιουργίας θεών χωρίς τον οποίο αυτοί παύουν να υπάρχουν.
Επίσης, δείχνει να μην γνωρίζει πως στον πολυθεϊσμό (και ορθώς) τα τελετουργικά εξελίσσονται σύμφωνα με τις ανάγκες της εποχής και δεν μένουν ίδια (όπως εξέλιξαν και αυτοί για άλλους λόγους, μέχρι ένα σημείο - μετά κόλλησαν - τα δικά τους). Βέβαια αν τους ρωτήσουμε αφού ούτε και τα δικά τους τελετουργικά είναι ίδια από τις αρχές μέχρι τώρα, πότε αυτά ήταν αληθινά φαντάζομαι δεν θα πάρουμε απάντηση.

Γ. και συνεχίζει με το επόμενο φανταστικό επιχείρημα πως οι διαφορετικές αντιλήψεις ανάμεσα στους πολυθεϊστές φανερώνουν την πλάνη τους.

"Άλλωστε, οι διαφορές ανάμεσα στις πολλές πολυθεϊστικές ομάδες είναι αγεφύρωτες, ακόμα και σε θεμελιώδη ζητήματα, όπως είναι η φύση των «θεών». Άλλοι τους πιστεύουν ως οντότητες, άλλοι ως προσωποποιημένες φυσικές δυνάμεις, άλλοι ως απρόσωπες φυσικές δυνάμεις, άλλοι ως ιδεατά αρχέτυπα, άλλοι ως εξελιγμένες ανθρώπινες υπάρξεις, κ.ο.κ. Ούτε και ως προς τον αριθμό των «θεών» μπορούν να συμφωνήσουν. Απόδειξη αυτού η παντελής αδυναμία τους να συνεννοηθούν σε μια ελάχιστη βάση και να ενωθούν."

Γι' αυτό επειδή βαριέμαι δεν θα πώ τίποτα άλλο πέρα από, : Μήπως αγαπητέ θεολόγε έχετε ακούσει για χριστιανικές αιρέσεις; Ή μήπως έχετε ακούσει για το μεταξύ σας σφάξιμο για ψύλλου πήδημα, ή αλλιώς για το πόσοι άγγελοι χωράνε σε μια καρφίτσα, (σε παραπάνω άρθρο έχουν θέμα αν είναι ενσώματοι ή ασώματοι οι άγγελοι πχ λολ)  ή αλλιώς για ασήμαντες @@ όπως για παράδειγμα αν το άγιο πνεύμα εκπορεύεται από τον πατήρ μόνο ή και απο τον υιό; Ευτυχώς που δεν είμαστε σαν και εσάς και οι όποιες διαφορετικές αντιλήψεις των όντως πολυθεϊστών (γιατί τα μισά παραπάνω είναι αλλού γι' αλλού) αποδίδονται σε φιλοσοφικές διαφορές και όχι μάχες για το ποιος κατέχει την απόλυτη αλήθεια στο κεφάλι του.

Τέλος αφού ο αρθρογράφος  πιάσει και τα γνωστά περί δουλείας, γυναικών κτλ που χωράνε παντού (για τα οποια θα θέλαμε άλλο κείμενο αλλά βαριέμαι) για να συμπεριλάβει και τις ελληνοκεντρικές τάσεις καταλήγει με το φανταστικό του συμπέρασμα (ο αμόρφωτος που θα μας πει πως κρύβουμε και πτυχές της ιστορίας), έχοντας μάλιστα ανακαλύψει και τον στόχο μας!

"Προφανώς οι συμπολίτες μας πολυθεϊστές δε μελετούν όσο πρέπει την ιστορία των προγόνων μας, ή σκοπίμως αποκρύπτουν τις σκοτεινές της πλευρές. Εν προκειμένω, η αποθέωση της αρχαίας Ελλάδος, και κύρια της αρχαιοελληνικής θρησκείας, δεν έχει στόχο να προβάλλει πραγματικά τις όποιες αξίες της αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, τις οποίες όλοι μας δεχόμαστε και σεβόμαστε, αλλά να απομειώσει την σημερινή χριστιανική Ελλάδα και να εκμηδενίσει την μετέπειτα χριστιανική της πορεία! Το εγχείρημά τους να νεκραναστήσουν ένα οριστικά νεκρό θρησκευτικό σύστημα εδώ και δεκαεπτά αιώνες, πιστεύουμε, ότι είναι μια ουτοπία. Ίσως δεν τους έγιναν μάθημα οι δύο παταγώδεις αποτυχημένες απόπειρες «ανάστασης» του αρχαίου παγανισμού, από τον ανεδαφικό ηλιολάτρη Ιουλιανό, τον 4ο αιώνα και από τον σκοτεινό ζωροαστριστή Πλήθωνα τον 15ο αιώνα!"

το οποίο απλά πρέπει να μας λέει με τα εμβληματικά παραδείγματα του Ιουλιανού και του Πλήθωνα πως :

ΔΕΝ ΠΑΝΕ ΝΑ ΧΤΥΠΙΟΥΝΤΑΙ ΔΕΝ ΧΑΝΟΜΑΣΤΕ ΜΕ ΤΙΠΟΤΑ ΜΑΣ ΓΕΝΝΑ Η ΓΗ ΚΑΙ ΟΙ ΘΕΟΙ ΜΑΣ.


ΥΓ: Θα είχε ενδιαφέρον στο μέλλον να ορίσουμε τι μπορεί να είναι "παραθρησκεία" και να εφαρμόσουμε τον ορισμό στον χριστιανισμό να γελάσει ο κάθε πικραμένος.