Η δημοκρατία, οι πολίτες και οι αντιπρόσωποι

Καθώς σε σύντομο χρονικό διάστημα θα προσέλθουμε πάλι στις κάλπες για να επιλέξουμε ανάμεσα στο ψευδοδίλλημα ποιος είναι ο καλύτερος «διαχειριστής» του κράτους, ο πιο «ειδικός» να σχηματίσει μια κυβέρνηση, καλό είναι να θυμηθούμε μερικές βασικές αρχές που έχουν διατυπωθεί από την πολιτική σκέψη αιώνες πριν, λαμβάνοντας υπ’ όψιν το φαινόμενο της μόνης αληθινής δημοκρατίας δηλ της άμεσης, αλλά μοιάζουν να έχουν παραμεριστεί και ξεχαστεί προς όφελος αυτών των ίδιων των αντιπροσώπων μας και ειδικών. Ας δούμε και ποιοι πραγματικά φταίνε για την κατάντια.

«Μόλις οι πολίτες σταματήσουν να θέτουν σε προτεραιότητα το ενδιαφέρον να μετέχουν στα κοινά και προτιμήσουν να συνεισφέρουν με το πορτοφόλι τους παρά με την προσωπική παρουσία τους, το κράτος πλησιάζει ήδη στην καταστροφή του. Πρέπει να εκστρατεύσουν; Πληρώνουν στρατεύματα και κάθονται σπίτι τους. Πρέπει να πάνε στην συνέλευση; Διορίζουν βουλευτές και μένουν σπίτι τους. Λόγω οκνηρίας και οικονομικής ευχέρειας αποκτούν εντέλει στρατιώτες για να υποδουλώνουν την πατρίδα τους και βουλευτές για να την ξεπουλούν.»

«Η έγνοια για το εμπόριο και τις τέχνες, το ακόρεστο συμφέρον, η μαλθακότητα και η αγάπη για τις ανέσεις μεταβάλλουν τις προσωπικές υπηρεσίες σε χρηματικές. Παραχωρούν λοιπόν ένα μέρος των κερδών για να μπορέσουν ν’ αυξήσουν το υπόλοιπο με την άνεση τους. Δώστε χρήματα και σύντομα θα αποκτήσετε δεσμά. Η λέξη αντιμισθία είναι μια λέξη που παραπέμπει στην δουλεία, άγνωστη στην πολιτεία.»

«Όσο καλύτερα έχει συσταθεί κάποιο κράτος, τόσο οι δημόσιες υποθέσεις υπερισχύουν έναντι των ιδιωτικών στο πνεύμα των πολιτών»

«Μόλις κάποιος πει για τις δημόσιες υποθέσεις; Τι με ενδιαφέρει; Πρέπει αμέσως να σκεφτούμε ότι το κράτος έχει χαθεί.»

«Η εξασθένηση του πατριωτισμού, η έντονη επιδίωξη του ιδιωτικού συμφέροντος…, οι καταχρήσεις της κυβερνητικής εξουσίας οδήγησαν στην ιδέα των βουλευτών ή αντιπροσώπων στις εθνοσυνελεύσεις.»

«Η κυριαρχία δεν μπορεί να αντιπροσωπευτεί για τον ίδιο λόγω που δεν γίνεται να απαλλοτριωθεί. Συνίσταται ουσιαστικά στην γενική βούληση και η γενική βούληση δεν αντιπροσωπεύεται με κανέναν τρόπο»

«Κάθε νόμος τον οποίο δεν έχει επικυρώσει ο λαός ως πρόσωπο είναι άκυρος δεν είναι νόμος. Ο αγγλικός λαός νομίζει ότι είναι ελεύθερος απατάται οικτρά. Είναι ελεύθερος μόνο κατά την διάρκεια εκλογής των μελών του κοινοβουλίου. Μόλις εκλεγούν, είναι δούλος, δεν είναι τίποτα. Ο τρόπος με τον οποίο διαχειρίζεται τις σύντομες στιγμές της ελευθερίας του αποδεικνύει ότι αξίζει να την χάσει.»

«Η ιδέα των αντιπροσώπων είναι νεότερη. Προέρχεται από την φεουδαρχία, το άδικο και παράλογο σύστημα όπου το ανθρώπινο γένος υποβαθμίζεται και το όνομα άνθρωπος εξευτελίζεται. Στις αρχαίες πολιτείες, ακόμα και στις μοναρχίες, ουδέποτε ο λαός είχε αντιπροσώπους. Η λέξη ήταν άγνωστη.»

Τα παραπάνω είναι αποσπάσματα από το πολύ γνωστό έργο του Ρουσσώ ( που είχε φυσικά υπόψιν του την αληθινή, μη αντιπροσωπευτική δηλ άμεση, δημοκρατία ) «Το κοινωνικό συμβόλαιο» γραμμένο πολύ πίσω το 1754 ( τα αποσπάσματα από την έκδοση του 2006 Πόλις ) .
Ένα τέταρτο της χιλιετίας μετά όχι μόνο τα έχουμε ξεχάσει αλλά ακόμα και όταν κάποιοι τα θυμηθούν δίνεται το ίδιο επιχείρημα που είχε και ο Ρουσσώ τότε, το μέγεθος της πολιτείας λες και δεν ζούμε στον αιώνα των επικοινωνιών και των διαδραστικών μέσων.

Για την ιδέα της πολιτικής «ειδικότητας» ( ο καταλληλότερος πρωθυπουργός και κυβέρνηση λόγου χάριν ) όπου εμείς οι «αδαείς» καλούμαστε να επιλέξουμε για να μας κυβερνήσουν ( αυτό και αν είναι αντινομία να χρειάζονται «ειδικοί» που όμως τους διαλέγουν οι «αδαείς» ), ο Κ. Καστοριάδης μας λέει σε μια διάλεξη του ( από τον 2ο τόμο του έργου «Η ελληνική ιδιαιτερότητα» εκδ. Κριτική )

«… Και η ιδέα αυτή συνοδεύεται από μια άλλη, η οποία αντικατοπτρίζεται στην σύγχρονη πρακτική και κυρίως στην εικόνα που αυτή θέλει να δώσει για τον εαυτό της, δηλαδή ότι υπάρχουν ειδικοί στην πολιτικοί. Δεν θα χαρακτηριστούν ακριβώς έτσι, αλλά οι υποτιθέμενοι πολιτικοί μας εμφανίζονται και εκλέγονται ως ειδικοί επί παντός επιστητού, τεχνικοί της ολότητας ή περίπου. Είναι αυτονόητο ότι πρόκειται για καθαρή γελοιοποίηση της ιδέας της δημοκρατίας….»
«…ένα άλλο χαρακτηριστικό φαινόμενο της νεότερης εποχής: τη συνεχή και αυξανόμενη διάσταση μεταξύ της ευελιξίας που επιτρέπει την πρόσβαση στην εξουσία, αφενός, και την πραγματική ικανότητα διακυβέρνησης αφετέρου. Γνωρίζετε αναμφίβολα την παλαιά μου θέση σύμφωνα με την οποία στην σύγχρονη κοινωνία σε κάθε γραφειοκρατικό-ιεραρχικό μηχανισμό, όπως, λόγου χάρη, στα πολιτικά κόμματα, το άτομο που θέλει να φθάσει στην κορυφή οφείλει να διατρέξει τις βαθμίδες της γραφειοκρατικής πυραμίδας. Αυτή η ίδια η αναρρίχηση θα γίνει εκ των πραγμάτων η μοναδική του φροντίδα και θα έχει όλο και μικρότερη σχέση με την ικανότητα του να φέρει εις πέρας το έργο που είναι επιφορτισμένο να διεκπεραιώσει και όλο και μεγαλύτερη σχέση με την απλή ικανότητα αναρρίχησης, Γνωρίζουμε την ταυτολογική πλευρά της δαρβινικής «εξήγησης». Τα είδη που επιβιώνουν είναι τα πλέον ικανά. Πλέον ικανά για πιο πράγμα; Τα πλέον ικανά για να επιβιώσουν. Τα άτομα που αναρριχώνται σε έναν γραφειοκρατικό μηχανισμό είναι τα πιο ικανά άτομα. Για πιο πράγμα; Για να αναρριχηθούν.»

Άντε και καλό βόλι σε 2 εβδομάδες.