Εμπειρίες από το 4ο Πανελλήνιο συμπόσιο Επικούρειας φιλοσοφίας

Το Σάββατο και την Κυριακή που πέρασε είχα την χαρά να παραβρεθώ για τέταρτη φορά στο Πανελλήνιο συμπόσιο Επικούρειας φιλοσοφίας το οποίο οργανώνουν οι Κήποι Αθηνών και Θες/νίκης με την αρωγή του δήμου Παλλήνης στον Γέρακα.
Αυτή την φορά, ήταν περισσότερο από προφανές, πως η ρομαντική προσπάθεια λίγων φίλων να εκφράσουν με σύγχρονο τρόπο, τις διδαχές μιας εκ των βασικών φιλοσοφικών σχολών του ελληνισμού, έχει βρει εξαιρετική ανταπόκριση και έχει καταστεί μέσω αυτού του ετήσιου συνεδρίου ισχυρός θεσμός.
Η προσέλευση του κόσμου, κάθε ηλικίας και προέλευσης ήταν εντυπωσιακή, όπως επίσης απρόσμενα εντυπωσιακό (κυρίως λόγω της συνεχής βελτίωσης) το επίπεδο των πολλών ομιλιών.


Αυτό που κάνει εντύπωση - τουλάχιστον σε εμένα που ποτέ δεν ήμουν ιδιαίτερα οπαδός της συγκεκριμένης σχολής - είναι πως  οι συντελεστές έχουν καταφέρει δύο βασικά πράγματα.
Πρώτον να μην επαναλαμβάνουν τα ίδια και τα ίδια στις ομιλίες, και αυτό παρά το γεγονός πως τα άπαντα της επικούρειας φιλοσοφίας χωράνε σε  ένα μικρό ράφι της βιβλιοθήκης (εν αντιθέσει με άλλες σχολές) και δεύτερον έχουν επιτύχει άλλοτε με εξαιρετικό τρόπο και άλλοτε κάπως τραβηγμένα, να συνδέσουν τα περισσότερα από τα διδάγματα του Κήπου, με σύγχρονες αναζητήσεις, προβληματισμούς και καταστάσεις.

Στον συνδυασμό αυτών των δύο κατορθωμάτων, νομίζω οφείλεται η αξιοζήλευτη επιτυχία και αυτού του συμποσίου, του 4ου κατά σειρά, το οποίο δείχνει να αγκαλιάζεται όχι μόνο από τον απλό κόσμο και τον αρωγό δήμο (μάλιστα ο δήμαρχος Παλλήνης, τήρησε στο ακέραιο την υπόσχεση που είχε δώσει στο νομίζω δεύτερο συμπόσιο και σύντομα στην περιοχή θα λειτουργεί πάρκο με το όνομα ο Κήπος του Επίκουρου), αλλά και από πλήθος ακαδημαϊκών. Είναι νομίζω η μοναδική περίπτωση που γνωρίζω - σε αυτά τα θέματα- στην οποία διαφορετικές κοινωνικές δυνάμεις, φίλοι της φιλοσοφίας, σύλλογοι πολιτών, πολιτεία και ακαδημαϊκοί-  έχουν καταφέρει να συνυπάρχουν για ένα κοινό σκοπό. Ίσως το μήνυμα για μια ανεπιτήδευτη ευδαιμονία του φιλοσόφου να έχει βρεί μέσα από τις χιλιετίες πρόθυμα αυτιά για ακόμη μια φορά.

Το άλλο επίσης που θέλω να χαιρετίσω ως υπερθετικό, τουλάχιστον με τα δικά μου κριτήρια, είναι πως οι συντελεστές, προς τιμήν τους, και προς τέρψη δική μας, έχουν καταφέρει να ξεπεράσουν την φλύαρη και άνευ πρακτικής εξάσκησης αρετολογία των ομιλιών και των βιβλίων, την τόσο συνηθισμένη, ειδικά  ανάμεσα στους "ελληνολάτρες", και προσπαθούν και έχουν καταφέρει κάποιες έστω από τις λίγες απλές διδαχές του Επίκουρου να τις κάνουν καθημερινή πράξη. Θα ξεχωρίσω την αρετή της φιλίας, χωρίς την οποία δεν νομίζω αυτοί να ήταν ποτέ σε θέση να φέρουν πέρας ένα τέτοιο έργο με τέτοια διάρκεια και τέτοιο αποτέλεσμα. Αν μη τι άλλο γι' αυτό (και τα συχνά τους συμπόσια και συζητήσεις) τους δίνω τα εύσημα.

Όπως ανέφερα ήδη το επίπεδο των ομιλιών ήταν εξαιρετικό, και συνιστώ ανεπιφύλακτα στους ενδιαφερόμενους να βρουν και τα πρακτικά των προηγούμενων συμποσίων τα οποία κυκλοφορούν σε βιβλίο. Μέχρι να εκδοθούν και τα φετινά πρακτικά μπορούμε να παρακολουθήσουμε αρκετές από βιντεοσκόπηση και παρακάτω παραθέτω μία συγκεκριμένη, ίσως όχι γιατί ήταν η καλύτερη που άκουσα αλλά για δύο πιο σημαντικούς λόγους.

Πρώτον - για να είμαι και εγώ στο Επικούρειο κλίμα - λόγω των δεσμών φιλίας που έχω με τον ομιλητή και δεύτερον για την εξαιρετικής σημασίας, ειδικά στο κύκλο των σύγχρονων επικουρίων (και θα εξηγήσω παρακάτω γιατί), αναγνώριση των δανείων από τις προηγούμενες περιόδους του ελληνισμού, και ειδικά από την συλλογική λαϊκή κοσμοαντίληψη έτσι όπως αυτή εκφράστηκε στο περιβάλλον της Αθηναϊκής Δημοκρατίας (γιατί προφανώς η Ευδαιμονία, η φιλία κτλ δεν εφευρέθηκαν από τον Επίκουρο :-) ).


Περισσότερες ομιλίες μπορείτε να δείτε στο ίδιο κανάλι.

Βέβαια για να μην λέω μόνο τα θετικά, θέλω να επισημάνω κάτι που κάθε φορά μου κάνει αρνητική εντύπωση, διακρίνοντας όμως ταυτόχρονα και μια σταδιακή συρρίκνωση του φαινομένου σε κάθε επόμενο συμπόσιο. Μιλάω για την, κραυγαλέα σε κάποιους ομιλητές, έκφραση ενός φανατισμού έναντι των άλλων φιλοσοφικών σχολών, σε σημείο που οι συγκριτικές κορώνες τις οποίες εκφράζουν, να μην έχουν κανένα νόημα στην καλύτερη αποτύπωση, μέσω του συγκριτισμού, των διαφορών μεταξύ της επικούρειας φιλοσοφίας και των άλλων σχολών, αλλά να λειτουργούν όπως τα τσιτάτα πολιτικών ιδεολογιών. Συν του ότι, στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι και τελείως λάθος τα συμπεράσματα που προκύπτουν με μια τέτοια προσέγγιση. Έτσι, με λύπησαν ιδιαίτερα κάποιες εντελώς επιφανειακές και επιθετικές εκφράσεις έναντι της Πλατωνικής σχολής, των Στωικών ακόμα και των Περιπατητικών, κανείς δεν έμεινε στο απυρόβλητο. Νομίζω πως αν καταφέρουν να ξεπεραστούν και αυτοί οι λίγοι εναπομείναντες, και μάλιστα αρνητικοί, ετεροπροσδιορισμοί, ο θεσμός θα αγγίζει το ιδανικό.

Τέλος επειδή μου δόθηκε η ευκαιρία να συνεργαστώ ακόμα μια φορά με την ομάδα μελέτης της αρχαίας όρχησης και να συνταιριάξω κάποιες ιδέες και μουσικά όργανα με την δουλειά τους, σε ένα μικρό δρώμενο που παρουσιάστηκε στο συμπόσιο, παραθέτω το βίντεο από το κανάλι του δήμου και ελπίζω να σας αρέσει.