Σάββατο 22 Φεβρουαρίου 2014

Ragnarok - η μοίρα των Θεών και άλλο ένα αποκαλυπτικό τέλος του κόσμου.




Αδέλφια θα μάχονται μεταξύ τους
και θα αλληλοσκοτώνονται
...
μια άγρια εποχή για τον κόσμο
...
μια εποχή του πέλεκυ, μια εποχή του σπαθιού
...
προτού ο κόσμος καταστραφεί
κανείς άνθρωπος δεν θα δείχνει έλεος στον άλλο.

Κάπως έτσι προμηνύει την τελευταία εποχή για τους ανθρώπους ο μάντης στις Έδδες, όταν η ίδια η μοίρα των Θεών θα κριθεί (Ragnarok) στον πόλεμο ανάμεσα στους Aesir και τους γίγαντες από τους άλλους κόσμους ( Jötunheimr, Μuspelheim, κτλ.)

Δεν ξέρω αν η ομοιότητα της περιγραφόμενης ανθρωπότητας ενέπνευσε κάποιους μελετητές των επών αυτών, να υπολογίσουν πότε θα συμβεί το Ράγκναροκ, ή αν έκαναν άλλους "επιστημονικούς" υπολογισμούς, πάντως το θέμα είναι πως κυκλοφόρησαν κάποια δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία η μοίρα των θεών κρίνεται σήμερα - και μαζί με αυτή έρχεται για άλλη μια φορά η συντέλεια του κόσμου. Μια συντέλεια, αυτήν την φορά παγανιστικής έμπνευσης, η μήπως δεν είναι ακριβώς έτσι;




Η ημέρα δεν έχει τελειώσει βέβαια, αλλά ακόμα εφ' όσον γνωρίζω ο Λύκος Φένριρ (Fenrir) δεν κατάπιε τον Όντιν, ούτε η γή έχει αρχίσει να φλέγεται από το σπαθί του Σούρτρ (Surtr). Κάποια στιγμή νόμισα πως άκουσα τον ωραίο Χείμνταλ (Heimdallr) να φυσάει στο μέγα βούκινο του (Gjallarhorn), αλλά τελικά ήταν οι Corvus Corax στο youtube που είχα αφήσει να παίζει.

Έχουμε μερικές ώρες ακόμα και είμαι και προετοιμασμένος και πρόθυμος, πολύ περισσότερο απ' ότι σε μια χριστιανικού τύπου αποκάλυψη, να λάβω μέρος στην τελική μάχη με τους γίγαντες στο πλευρό των βορείων θεών, αλλά δεν νομίζω αυτή να είναι ακριβώς έτσι όπως περιγράφεται.


Σίγουρα ο συγκεκριμένος μύθος είναι από τους πιο γνωστούς της μυθολογίας των Βίκινγκς και έχει εμπνεύσει πληθώρα καλλιτεχνών, από τον Βάγκνερ μέχρι τις ημέρες μας, αλλά και μελετητές οι οποίοι προσπαθούν μέσα από τις Έδδες να ανασυνθέσουν τις πρωταρχικές παγανιστικές αντιλήψεις των βορείων λαών. Κάτι βέβαια αρκετά δύσκολο καθώς οι καταγραφές αυτών των μύθων προέρχονται από πολύ ύστερες εποχές (13ος αιώνας), και σε χριστιανικά περιβάλλοντα. Κατ' αυτόν τον τρόπο είναι δύσκολο να επισημάνουμε με σιγουριά τις τυχόν μονοθειστικού φαντασιακού επεμβάσεις στα κείμενα και τους μύθους, και να ξεχωρίσουμε αυτές από τους καθαρούς παγανιστικούς μύθους.

Φυσικά, δεν θα μπορούσαμε να δεχτούμε για παράδειγμα, μια αναφορά  του ερχομού ενός παντοδύναμου ενός, ελεγκτή των πάντων, αγνώστου λοιπόν στοιχείων θεού, ο οποίος καταφθάνει στην σάλα των θεών από ψηλά ως αρχικό στοιχείο του μύθου, παρά σαν χριστιανική αναφορά. Με την ίδια λογική λοιπόν, προσωπικά είμαι καχύποπτος κατά πόσον οι αποκαλυπτικές αναφορές, οι θάνατοι των θεών και η γραμμικής σύλληψης καταστροφή του κόσμου με τον μετέπειτα ερχομό μιας νέας καλύτερης εποχής, αντανακλούν τις πολυθειστικές απόψεις των Βίκινγκ και όχι των χριστιανών καταγραφέων των μύθων. Καθόλου σίγουρος δεν είμαι, ειδικά μάλιστα όταν συγκρίνω με παρόμοιες ιστορίες από την δική μας μυθολογία (τιτανομαχία κ γιγαντομαχία εξελίσσονται στο παρελθόν), και παρόμοιες αντιλήψεις περί των κύκλων/σταδίων της ανθρωπότητας ή του κόσμου (πχ. τα πέντε Ησιόδεια γένη, οι εποχές Γιούγκες στον Ινδουισμό κτλ), τα οποία ναι μεν πολλές φορές εμφανίζονται και αυτά σαν αποκαλυπτική λογοτεχνία και έχουν μια γραμμική αφήγηση, έχουν όμως πάντα ως συνοδεία μια άλλη αντίληψη "μεγάλης επιστροφής", για να χρησιμοποιήσω τον όρο του εξαίρετου Μίρτσεα Ελιαντε. Μια μεγάλη επιστροφή η οποία ολοκληρώνεται στο τέρμα κάθε κύκλου, μέγα ενιαυτού, Γιούγκας ή όπως αλλιώς θέλετε πείτε τον χωρίς τίποτα να τελειώνει οριστικά.

Ακόμα δεν βλέπω να έχει έρθει ο μεγάλος χειμώνας (Fimbulvetr), οπότε υποθέτω πως και αύριο εδώ θα είμαστε να τα λέμε. Τιμώντας, όμως και την πανέμορφη βόρεια μυθολογία, ας επισημάνουμε πως οι μάχες είναι πάντα μπροστά μας, και το ράγκναροκ, άχρονο και αυτό όπως και κάθε θεόπνευστος από τις Μούσες μύθος των παραδοσιακών λαών, μας υπενθυμίζει πως μπορούμε να πάρουμε την θέση μας στην σύρραξη, συμπαραστεκόμενοι στους θεούς και τις θεές και να δώσουμε τον καλύτερο εαυτό μας απέναντι στους γίγαντες της καταστροφής. Μην ξεχνάμε άλλωστε πως και στα δικά μας, ένας λογικά αγέννητος θνητός Ηρακλής στέκεται στο πλευρό των θεών κατά την γιγαντομαχία.



Προσωπικά λοιπόν, όντας έτοιμος, θα φυσήξω το βούκινο μου και είμαι σίγουρος πως στον απόηχο του καλέσματος του, είναι το Gjallarhorn που ανταπαντά. Η μοίρα των θεών και αυτή των ανθρώπων κρίνεται άχρονα καθημερινά.

Οπότε προς το παρόν ας απολαύσουμε τις σχετικές εμπνεύσεις των καλλιτεχνών και ας πάρουμε θάρρος για τις καθημερινές μάχες.

Δεν υπάρχουν σχόλια: