Και όπως θα καταρρέει θα μας πάρει μαζί του

 

Και όταν απο τον ύπνο τον βαθύ
αγουροξυπνημένοι σηκωθούμε,
κατευθείαν με σάβανα λευκά
σε τάφο θα βρεθούμε.....

Ο λόγος για το κοινωνικό-οικονομικό σύστημα των σύγχρονων «δυτικών»  κρατών , και όχι μόνο, το οποίο ελείψη καλύτερου όρου θα αναφέρω ως καπιταλισμό γνωρίζοντας πως πολλοί θα διαφωνήσουν.

Παρά τα τεράστια εσωτερικά του προβλήματα, από τα οποία προσωπικά θεωρώ ως πιο σημαντικό τη άλογη κατασπατάληση των πρώτων υλών (ενεργειακών και μη) και την υποθήκευση του μέλλοντος όλου του πλανήτη, το συγκεκριμένο σύστημα έχει δείξει μια τεράστια όχι μόνο προσαρμοστικότητα αλλά και ικανότητα να υπερισχύει κάθε σύγκρισης με οποιαδήποτε άλλη πρόταση επομένως να βγαίνει μετά από κάθε εσωτερική και αυτοπροκαλούμενη κρίση ισχυρότερο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα θα λέγαμε πως είναι η μουδιασμένη αντίδραση και των Ελλήνων στα εξαθλιωτικά και επιβαλλόμενα μέτρα των ευρωπαϊκών και ελληνικών κυβερνήσεων που προβάλλονται ως λύσεις για την τελευταία οικονομική αλλά και ευρύτερη κρίση.  Η αντίδραση είναι τέτοια, δηλαδή μουδιασμένη, γιατί ο κόσμος ναι μεν αντιδρά στα αρνητικά γι’ αυτόν μέτρα, αλλά αδυνατεί όχι μόνο να προτάξει μια άλλη συγκεκριμένη πρόταση αλλά και να πιστέψει σε κάτι άλλο.

Αυτό ακριβώς το γεγονός χρησιμοποιεί το ίδιο σύστημα σε κάθε ευκαιρία στην ρητορική του, με αποκορύφωμα ειλικρίνειας αλλά και χρήσης στην επιχειρηματολογία την χθεσινή δήλωση του υπ. Οικονομικών Βενιζέλου στην οποία ανέφερε πως οι κυβερνήσεις στην ΕΕ είναι φιλελεύθερες και δεν νοιάζονται για κοινωνικό κράτος δημοκρατία κτλ αλλά από την άλλη δεν υπάρχει καμία εναλλακτική και αυτά που υποστηρίζουν τα αριστερά κόμματα δεν πείθουν.

Νομίζω πως εκ του αποτελέσματος, δηλαδή από την μία την επιτυχημένη προώθηση ολοένα και σκληρότερων μέτρων και από την άλλη την όπως είπα μουδιασμένη σε αυτά αντίδραση από το σύνολο της πολιτείας, όντως δείχνει η επιχειρηματολογία του συνταγματολόγου ρήτορα να έχει ουσιαστική βάση. Και το γνωρίζουν.

Μιας και δεν με ενδιαφέρει να επιχειρηματολογήσω υπέρ η κατά του συγκεκριμένου η άλλου προτεινόμενου συστήματος, υπάρχουν εξ’ άλλου οι ταγμένοι ιδεολόγοι για αυτό,  θα επιχειρήσω μια προσπάθεια ανάλυσης του γιατί συμβαίνει αυτό, δηλαδή η καθολική επικράτηση του συγκεκριμένου συστήματος και θα το κάνω με όρους βιολογίας και ζωολογίας καθώς η πιο κοντινή αναλογία που μπορώ να βρω είναι αυτή των παρασιτικών οργανισμών.

Ανθρωποραϊσταί: κρότωνες οι των ανθρώπων το αίμα εκπιπίζοντες (παραλαγή σε λήμμα της Σούδας)

 Υπάρχουν λοιπόν στην φύση όντα, από μικροοργανισμούς μέχρι μεγαλύτερους εκπρόσωπους του ζωικού βασιλείου, τα οποία η εξέλιξη έχει οδηγήσει σε σχέσεις εξάρτησης με άλλα όντα. Θα λέγαμε πως τέτοιου είδους σχέσεις θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν  -να μου συγχωρεθεί η επιστημονική ανακρίβεια και η υπέρβαση των όρων προς φιλοσοφική χρήση – είτε ως συμβιωτικές είτε ως παρασιτικές.

Παράσιτα, από το παρασιτώ σημαίνει τρέφομαι από το τραπέζι του άλλου, και συμβιωτικοί (οργανισμοί) από το συμβιώνω, δεν χρειάζεται ανάλυση. Η διαφορά έγκειται όχι τόσο στην εξάρτηση, η οποία μπορεί να είναι πλήρης και στις δύο περιπτώσεις αλλά στο ότι στην μεν συμβίωση έχουμε να κάνουμε με συνεργασία δύο μερών με αποτέλεσμα το εξελικτικό, η βιολογικό ( επιβίωση) κέρδος και των δύο, και στο δε παρασιτισμό έχουμε την εκμετάλλευση και συχνά τη τελική εξόντωση η καταστροφή του ενός μέρους από το άλλο.

Η επιτυχία του ‘καπιταλισμού’ λοιπόν σύμφωνα με την αναλογία μας έχει να κάνει με το γεγονός πως ενώ είναι μακροπρόθεσμα και συνολικά καταστρεπτικά παρασιτικός έχει έναν ατομικά ‘φιλικό’ αρχικό χαρακτήρα ο οποίος του επιτρέπει την εισχώρηση στον ξενιστή.

Όπως και πολλά παράσιτα στην φύση έτσι και αυτό το σύστημα φαίνεται ακίνδυνο, έχει εξωτερικά χαρακτηριστικά θελκτικά, δένεται ανώδυνα με τον ξενιστή και όταν πια αυτός καταλάβει πως κάτι δεν πάει καλά, έχει δεθεί τόσο πολύ μαζί του που δύσκολα μπορεί να αποκοπεί χωρίς τον φόβο άμεσης αυτοκαταστροφής (του ξενιστή) έτσι όπως η με ένα λάθος τρόπο αποκοπή του τσιμπουριού μπορεί να προκαλέσει  από μόλυνση μέχρι και σηψαιμία.

Στην περίπτωση αυτή, του τσιμπουριού, και στο φόβο της σηψαιμίας βρίσκω πολλά κοινά, ή αναλογίες με την ανθρώπινη κατάσταση μέσα στον καπιταλισμό. Μόνο έτσι εξηγείται, και στην αρχική απουσία πίστης σε εναλλακτική που ανέφερα, το γεγονός πως τόσος κόσμος ενώ από την μία ξεσπάει σε επιθετική ρητορεία έναντι στο σύστημα, δεν κάνει τίποτα πραγματικά αντιδραστικό.

 Τα θελκτικά χαρακτηριστικά του καπιταλισμού είναι γνωστά, έχει βασίσει την ρητορική του σε γενικά αποδεκτές θετικές ‘αρχές’ όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, το δικαίωμα στην ιδιοκτησία, το δικαίωμα στο πλουτισμό, στην ελεύθερη διακίνηση ιδεών, στην κοινοβουλευτική δημοκρατία κτλ τα οποία έναντι γνωστών αντιπροτάσεων όπως πχ ανελευθερία, κρατισμός στην ιδιοκτησία, απαγόρευση πλουτισμού, περιορισμός ‘ελευθεριών, ολιγαρχία, συστήματα καστών, κτλ προφανώς και υπερτερούν, όπως πχ υπερτερεί η συμβίωση με έναν οργανισμό του εντέρου που σου επιτρέπει καλύτερη πέψη, όμως επίσης προφανές είναι πως αυτά δεν οφείλουν ούτε την ύπαρξη τους στον καπιταλισμό (προηγούνται) ούτε και μπορούν να ταυτιστούν και περιοριστούν μαζί του, απλά αυτό επικρατεί στην ρητορική του.

 Πίσω όμως από αυτές τις θεωρητικές αρχές κρύβεται τελικά η άδικη ανισότητα, το χυδαίο νέο-καστικό (δεν συμφωνώ με τον όρο ταξικό) σύστημα με οικονομικούς όρους, η επικράτηση της προπαγάνδας και του θορύβου, η μονοκαλλιέργεια συγκεκριμένων ιδεών, η πραγματική μετατροπή  των πολιτών σε υπηκόους φεουδαρχών κτλ. Έτσι όπως ο οργανισμός που σε βοήθαγε στην πέψη μπορεί τελικά να γίνει παρασιτικός και να μην αφήνει την τροφή να περάσει με αποτέλεσμα τον θάνατο του ξενιστή.

Ταυτόχρονα αυτό που έχει καταφέρει ο καπιταλισμός και εκεί ασφαλώς διακρίνεται η βασική του επιτυχία, είναι από την μία να καταργήσει κάθε έννοια του κοινού συμφέροντος αναγορεύοντας το άτομο στην ύψιστη και μοναδική πραγματική αξία, και από την άλλη εξαφανίζοντας κάθε άλλη άποψη αφού κάθε τέτοια, ρητορικά θα ταυτίζεται η θα κατηγορείται για ομοιότητες με απεχθή συστήματα για το συλλογικό ασυνείδητο όπως ο φασισμός (εθνικοσοσιαλισμός) ή ο σοσιαλισμός σοβιετικού τύπου (τα δύο χαμένα συστήματα του προηγούμενου αιώνα που ο καπιταλισμός εξολόθρευσε), ή με μη λογικές και απραγματοποίητες ουτοπίες που με ελάχιστη προσπάθεια γελοιοποιούνται από το σύστημα (νεοπρωτογονισμός πχ).

 Με όλα αυτά τα δεδομένα, ακόμα και εξαθλιωμένος, πνευματικά, κοινωνικά, ψυχικά τώρα πια και οικονομικά, ο σύγχρονος άνθρωπος αδυνατεί να προτάξει το οτιδήποτε απέναντι στον καπιταλισμό και αναλώνεται σε γηπεδικού τύπου ψυχικά ξεσπάσματα, καθώς από φάση σε φάση και από κρίση σε κρίση χάνει όλο και περισσότερα από τα χαρακτηριστικά που θα του επέτρεπαν να αντιμετωπίσει την πλήρη καταστροφή.

Και μιας και αναφέραμε πριν τον Βενιζέλο,  χρήσιμο σε αυτό το σημείο θα ήταν να αναφέρουμε άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πραγματικότητας από την χθεσινή ομιλία του αρχηγού της αντιπολίτευσης του Σαμαρά, ο οποίος δικαιολόγησε την αλλαγή της στάσης του με το επιχείρημα πως αυτή την περίοδο του δεύτερου μνημονίου είμαστε σε χειρότερη θέση (ουσιαστική και διαπραγματευτική) με αποτέλεσμα το όποιο «όχι» να είναι πιο επικίνδυνο από το πρώτο. Δηλαδή με τους όρους της αρχικής μας υπόθεσης τώρα είμαστε πιο δεμένοι με το παράσιτο και δυσκολευόμαστε περισσότερο να του κόψουμε το κεφάλι. Ε λογικά στο επόμενο στάδιο θα είμαστε ακόμα πιο δεμένοι και θα είναι ακόμα πιο δύσκολο να το αποκόψουμε πριν μας ρουφήξει όλο το αίμα, οπότε σκεφτόμενοι λογικά θα έπρεπε να το κάνουμε όσο ακόμα μπορούμε . Αλλά δυστυχώς δεν υπάρχει λογική σκέψη.

Εδώ αυτό που δρα καταλυτικά είναι ο ατομικισμός που κολλάει ο ξενιστής από το παράσιτο.  Αδυνατώντας ο καθένας μας ατομικά να αξιολογήσει υψηλότερα το γενικό καλό από το προσωπικό, φοβόμαστε και δεν θέλουμε να κόψουμε το τσιμπούρι από τον φόβο (μικρό στην αρχή, μεγαλύτερο τώρα, ακόμα μεγαλύτερο στο μέλλον) σηψαιμίας, αδιαφορώντας για το ότι αν εμείς σήμερα το προσπαθήσουμε αναλαμβάνοντας προσωπικό κόστος, δίνουμε αν μη τι άλλο την πιθανότητα στο σύνολο, είτε τωρινό είτε μελλοντικό, να είναι απαλλαγμένο από τα τσιμπούρια. Έτσι δίνουμε προτεραιότητα στις πρόσκαιρες προσωπικές, ατομικές ανάγκες μας, αρνούμενοι καν να αντικρίσουμε το μελλοντικό διακύβευμα.

Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ από την συλλογική κατασπατάληση των πόρων του πλανήτη στο όνομα της προσωπικής υλικής ευδαιμονίας, αδιαφορώντας για όλες τις μελλοντικές γενεές, για όλα τα άλλα είδη δεν υπάρχει. Μάλιστα εύκολα βλέπουμε την ομοιότητα της επιχειρηματολογίας των υπέρμαχων του συστήματος και σε αυτή την πιο γενική, παγκόσμια περίπτωση,  όταν έρχονται αντιμέτωποι με τις κατηγόριες πχ των οικολόγων. Στο επιχείρημα τότε των ‘συστημικών’ πχ «και τι θέλετε να ζει ο κόσμος χωρίς ρεύμα και θέρμανση;» το οποίο προφανώς και είναι μια καρικατούρα του τι λένε οι άλλοι, ο κόσμος, το κοινό των υπηκόων πάλι φοβάται, πάλι προτιμά το τσιμπούρι, πάλι εκχωρεί ένα κομμάτι του, πάλι οδηγείται σε μεγαλύτερη σχέση εξάρτησης με αυτό που τον απειλεί στην πραγματικότητα και πάλι για τους ίδιους ουσιαστικούς λόγους δηλαδή την υπερίσχυση του πρόσκαιρου και ατομικού, έναντι του μακροπρόθεσμου και συλλογικού.

Το κωμικοτραγικό είναι, πως τώρα που κινδυνεύοντας με αυτόκατάρρευση το σύστημα αυτό λαμβάνει μέτρα για να επιβιώσει, τα οποία είναι σε μια κατεύθυνση από την μία αυτοάρνησης και από την άλλη ταύτισης με μέτρα που θα έπαιρνε κάποιος αν στα αρχικά στάδια ήθελε να μην μολυνθεί από αυτό, όπως πχ ο περιορισμός της κατανάλωσης (ύφεση), ο κόσμος έχει μείνει προσκολλημένος στα αρχικά ‘ευχάριστα του στάδια. Εμφανές γίνεται αυτό βλέποντας την εστίαση του λαϊκού προβληματισμού και οργής  στο περιορισμό της αγοραστικής δύναμης, και την παντελή αδιαφορία για την δημιουργία συνθηκών αυτάρκειας που είναι και ο νο1 εχθρός του παρασίτου. Έτσι η εικόνα που μας δίνεται είναι πως οι λαοί θα ήταν υπερευχαριστημένοι αν επιστρέφαμε στον ευχάριστο ανέμελο καπιταλισμό των προηγούμενων ετών χωρίς κανέναν ενδοιασμό.

Όπως και να έχει αυτό δεν πρόκειται να συμβεί καθώς οι εσωτερικές αντιφάσεις του συστήματος που αναφέραμε αναπόφευκτα θα οδηγήσουν κάποια στιγμή στην πλήρη κατάρρευση του. Δυστυχώς όμως, όπως στον κόσμο των έμβιων όντων μέχρι να πεθάνει το παράσιτο εξοντώνει και τον ξενιστή και μαζί του χάνεται και το ίδιο, έτσι και στο κόσμο της virtual οικονομίας και του καπιταλισμού αυτός πεθαίνει σκοτώνοντας μαζί του και τους ξενιστές (χώρες, πολιτισμούς, ιδεολογίες, κοινωνικά συστήματα, ανθρώπους).

Το όλο ζητούμενο λοιπόν είναι αν οι λαοί θα κάνουν κάτι γι’ αυτό το τσιμπούρι πριν να είναι αργά, γιατί αλλιώς, όπως θα καταρρέει θα μας πάρει μαζί του……