Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2012

Ο Yukio Mishima για τους 'ανώτερους σκοπούς'




Μπορεί από μια πλειοψηφία ανθρώπων που αρέσκονται στο να κολυμπάνε στα ρηχά, συγγραφείς σαν τον Mishima ,αν τους έχουν ακούσει, να θεωρούνται φασίστες ή ακροδεξιοί, με την σημερινή χρήση των όρων, όμως ακόμα και αυτοί οφείλουν να παραδεχτούν πως και ο Mishima όπως και ανάλογες μορφές του παρελθόντος που ακολουθούσαν έναν άλλο ‘ξεχασμένο’ τρόπο σκέψης ή ιδεολογία, είχαν πετύχει διάνα στην κριτική τους για τον σύγχρονο κόσμο σε αρκετά σημεία. Έτσι είτε 40 χρόνια μετά τον Mishima είτε για άλλους ανάλογους στοχαστές 60 και 80 χρόνια μέχρι το σήμερα κάποιες σκέψεις τους μας στοιχειώνουν.

Γιατί φαινόμενα που αυτοί περιέγραφαν πριν αυτά γιγαντωθούν τώρα είναι η καθημερινότητα μας.
Γιατί πως αλλιώς μπορούμε να εξηγήσουμε, την σημερινή εξουσία των αχρείων πάνω από κάθε έννοια δικαιοσύνης και αρετής όχι μόνο στα μάτια ενός ‘ρομαντικού’ του παραδοσιακού ιαπωνικού τρόπου αλλά και για οποιονδήποτε άνθρωπο οποιασδήποτε ‘παραδοσιακής’ κουλτούρας.

Απώλεια κάθε προσπάθειας για το κοινό καλό, εξαφάνιση κάθε έννοιας καθήκοντος, ευθύνης, εποχές που απλά σαν τις κρυφοπουτάνες τα κάνουμε όλα απλά δεν υπογράφουμε ώστε να γίνουν φανερά.

Μιας και σκοπός μου δεν είναι να αναλύσω αυτά τα φαινόμενα αλλά να δοθεί ο λόγος στους μεγάλους νεκρούς, θα κλείσω με μια αναγκαία διαπίστωση ώστε να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις καθώς οι κολυμβητές των ρηχών νερών είναι πολλοί.
Ο Mishima στο παρακάτω απόσπασμα, όπως και πολλοί άλλοι, καταγγέλλει ως υπεύθυνο για την κατάσταση αυτή το «δημοκρατικό» πολιτικό σύστημα. Εδώ ο όρος δημοκρατικός προφανώς και δεν έχει σχέση με την πραγματική (την μόνη δηλ) δημοκρατία, την άμεση, ούτε καν θα λέγαμε με την σύγχρονη republic αλλά πιο πολύ σχετίζεται με αυτόν τον ‘περίεργο φιλελευθερισμό, ή Liberalism’ του καταναλωτή υπηκόου που εκχωρεί την ευθύνη του για τις αποφάσεις σε τρίτους ώστε απερίσπαστος να επιδίδεται στην καθημερινή αναζήτηση νέων άσκοπων τρόπων να νοηματοδοτήσει εκ νέου την μίζερη ζωή του, εδώ όπως και αλλού η λέξη ‘δημοκρατία΄ ταυτίζεται με τις υστερικές κραυγές ‘for freedom and democracy’ παρέα με μια Coca Cola.

Ας μιλήσει όμως ο τελευταίος των σαμουράι.


Οι Σαμουράι εξασκούντο  τακτικά, αλλά ήταν δύσκολο να κατακτήσεις έναν ένδοξο θάνατο κατά τον πόλεμο. Ήταν μια εποχή κατά την οποία οι δωροδοκίες, οι ξεπεσμένοι σαμουράι, και πράγματα σαν τη «φυλή Ivy», έκαναν την εμφάνισή τους μεταξύ των σαμουράι. Αν και ο συγγραφέας του Hagukure είχε επιμείνει πως σε περιπτώσεις «κολύμπα ή βυθίσου» ο σαμουράι πρέπει να επιλέγει τον θάνατο, ο ίδιος έζησε αρκετά και πέθανε στο κρεβάτι του. Όπως και ο συγγραφέας πολλοί σαμουράι δεν είχαν ευκαιρίες για έναν τέτοιο θάνατο και συνέχιζαν την ζωή τους με «εικόνες θανάτου» στο μυαλό τους.
Καθώς δουλεύω, το βρίσκω φυσικό για μένα, να θεωρώ πως είναι προσβλητικό για τα ανθρώπινα όντα το να ζουν μόνο για τον εαυτό τους. Θα μπορούσαμε να το αποκαλέσουμε «η βαρεμάρα της ζωής». Οι ανθρώπινες ζωές είναι μυστήριες στο ό, τι τα ανθρώπινα όντα δεν είναι αρκετά ισχυρά, ώστε να ζήσουν και να πεθάνουν μόνο για τον εαυτό τους. Αυτό οφείλεται στο ό, τι οι άνθρωποι πάντα σκέφτονται το να ζήσουν για κάποιο ιδανικό και σύντομα βαριούνται αν ζουν μόνο για τον εαυτό τους. Γι’ αυτό το λόγο η ανάγκη να πεθάνουμε για κάτι εμφανίζεται. Αυτή η ανάγκη είναι ο «υψηλός σκοπός», για τον οποίο μίλαγαν οι άνθρωποι κατά το παρελθόν. Το να πεθαίνει για έναν «υψηλό σκοπό» θεωρείτο ο πιο ένδοξος, ηρωικός ή έξοχος τρόπος για να πεθάνεις.
Όμως δεν υπάρχουν πια σήμερα «υψηλοί σκοποί».
Αυτό είναι φυσικό γιατί το «Δημοκρατικό πολιτικό σύστημα», δεν χρειάζεται «υψηλούς σκοπούς». Αλλά αν δεν μπορούμε να βρούμε αξίες οι οποίες να ξεπερνούν το να έχουμε στο νου μόνο τον εαυτό μας, μπορεί να καταλήξουμε να θεωρήσουμε τη ζωή μας άνευ νοήματος.
.

12 σχόλια:

Panos Konstantinidis είπε...

Γιατί συσχετίζεις τον φιλελευθερισμό με τον καταναλωτή υπήκοο "που εκχωρεί την ευθύνη του για τις αποφάσεις σε τρίτους ώστε απερίσπαστος να επιδίδεται στην καθημερινή αναζήτηση νέων άσκοπων τρόπων να νοηματοδοτήσει εκ νέου την μίζερη ζωή του, εδώ όπως και αλλού η λέξη ‘δημοκρατία΄ ταυτίζεται με τις υστερικές κραυγές ‘for freedom and democracy’ παρέα με μια Coca Cola.";

Ο φιλελευθερισμός δεν πρεσβεύει καταναλωτισμό, ρεπάμπλικα ή ο,τιδήποτε άλλο αναφέρεις πιο πάνω. Ο Φιλελευθερισμός πρεσβεύει αυτό που κανένα άλλο οικονομικοκοινονικοπολιτκό σύστημα δεν πρεσβεύει: περισσότερη ελευθερία, περισσότερη δημοκρατία, περισσότερο άτομο.

Πανδιων είπε...

Έτσι το συσχετίζουν οι διανοητές τύπου Μίσιμα και η πίστη (τους) πως οδηγεί από τις οργανικές κοινωνίες που αυτοί θεωρούν ανώτερες στις ατομικές έχει βάση ανεξάρτητα αν θέλουμε να το περιορίσουμε σε ορισμούς λεξικού.
Γενικά με αυτούς τους όρους (αρκετά συχνά 'δημοκρατία' ή 'φιλελευθερισμό' δείχνουν τον σύγχρονο δυτικό κόσμο.

Για μια πολύ καλή ανάλυση δες τα σχετικά έργα του Μπενουά για την δημοκρατία (στα οποία είναι υπέρμαχος της αρχαίας αλληθινής άμεσης)

Πανδιων είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Πανδιων είπε...

Νομίζω για παρόμοιους λόγους έχουν εισαγάγει και οι σύγχρονοι φιλελευθεροι (που θέλουν να πρεσβεύουν αυτά που αναφέρεις) τον όρο corporatism ώς υπεύθυνο για όλα τα δεινά. Το θέμα είναι ότι μπλέκουμε με τους ορισμούς ενώ όλοι περίπου ξέρουμε τι φταίει. Και ο περισσότερο ατομισμός για μένα δεν είναι λύση. Προφανώς και στο σημείο αυτό ανεξαρτήτου ενοιοδότησης των όρων συμφωνώ με τον Γιουκιο.

Panos Konstantinidis είπε...

> Γενικά με αυτούς τους όρους (αρκετά συχνά 'δημοκρατία' ή 'φιλελευθερισμό' δείχνουν τον σύγχρονο δυτικό κόσμο.

Και αυτό είναι το λάθος που κάνουν καθώς ο σύγχρονος Δυτικός κόσμος ούτε Δημοκρατικός είναι ούτε Φιλελεύθερος.

Πανδιων είπε...

Θα συμφωνήσω μαζί σου αφού τους δέχεσαι τους όρους λεξικογραφικά, πάνω σε αυτά τα δύο όμως είναι θεωρητικά βασισμένες οι σύγχρονες ρεπούμπλικες και το αποτέλεσμα δεν βγαίνει σωστό. Άσε που έτσι καταλλήγουμε σαν την συζήτηση των ΚΚΕ πως ο υπαρκτός σοσιαλισμός δεν απέτυχε απλά η ΕΣΣΔ απλά δεν αρκετά τέτοια.
Το βασικό ζήτημα ανεξαρτήτως όρων νομιζω είναι οργανικότητα vs ατομισμός και σπρώξιμο προς τα πάνω vs ισοπέδοση προς τα κάτω.

καλλίμαχος είπε...

Το πρόβλημα με τους 'φιλελεύθερους' αρχίζει όταν η ασυδοσία τους γίνεται ενοχλητική. Βέβαια το πραγματικό δυστύχημα είναι πως κανείς μετά τον Αριστοτέλη δεν ανανέωσε την συζήτηση επάνω σε έννοιες όπως η Ελευθερία, με αποτέλεσμα σήμερα να συνωστίζεται κόσμος και κοσμάκης κάτω από την ομπρέλα της 'ελευθερίας', φωνάζοντας για ο,τι μπορεί να φανταστεί κανείς... Κάτι ανάλογο βρίσκει κανείς και στην κριτική της Rand π.χ περί Κάλλους, ένα ατέλειωτο κρυφτούλι στα υπόγεια του υποκειμενισμού, που νομιμοποιείται και μόνο από τον φόβο ενός κάποιου ολοκληρωτισμού.

Panos Konstantinidis είπε...

Μόνο που ο υπαρκτός σοσιαλισμός ήταν όντως υπαρκτός, εξ ου και το όνομα, ενώ δεν έχω ακούσει για κάποιον να μιλάει για "υπαρκτό φιλελευθερισμό". Και βεβαίως οι σύγχρονες ρεπάμπλικες βασίζονται σε κάποιες διαστρεβλωμένες έννοιες του φιλελευθερισμού, π.χ. σε κανένα φιλελεύθερο σύστημα δεν επεμβαίνει το κράτος να σώσει χρεοκοπημένες επιχειρήσεις (τράπεζες, σσφαλιστικές κλπ).

Το βασικό ζήτημα είναι όντως "οργανικότητα vs ατομισμός και σπρώξιμο προς τα πάνω vs ισοπέδοση προς τα κάτω." αλλά για να συζητηθεί και να βγούνε κάποιες ιδέες θα πρέπει να δίνουμε όλοι την ίδια σημασία στις λέξεις και να περιγράφουμε ίδια πράγματα. Συζήτηση μεταξύ ανθρώπων που δίνουν άλλη έννοια στις ίδιες λέξεις δε γίνεται.

@καλλίμαχε με μπερδεύει το ότι βάζεις εισαγωγικά στη λέξη φιλελεύθερος. Ποιόν εννοείς; Τον ιστορικό φιλελευθερισμό ή τον κουκουλωμένο κάτω από κρατική παρέμβαση φιλελευθερισμό;

> Βέβαια το πραγματικό δυστύχημα είναι πως κανείς μετά τον Αριστοτέλη δεν ανανέωσε την συζήτηση επάνω σε έννοιες όπως η Ελευθερία

Εδώ νομίζω ότι κάνεις λάθος. Θα σου πρότεινα να διαβάσεις το Constitution of Liberty για να δεις ότι ο Hayek πήγε την έννοια της ελευθερίας ένα βήμα παραπάνω.

Πανδιων είπε...

@Πάνο τώρα μου θύμησες τον Μάνο! ή και τον Ρον Πολ :-), και αυτοί με την σειρά του μου θυμίζουν το ΚΚΕ στο παραπάνω παράδειγμα. Βέβαια μπορεί να σφάλλω.
Έχεις όμως δίκιο στο 'λάθος' μπέρδεμα των όρων.

@Καλλίμαχε, αφού φίλε η ελευθερία απο εκεί που σήμαινε ικανότητα για αυτοθέσμιση και ανυπαρξία εξωτερικής επιβολής τώρα για τον καθένα έχει και άλλο νόημα μέχρι του 'να κάνω ότι θέλω'.

Εξού και δημοκρατία απο εκεί που περιείχε το να υποτάσσομαι στους νόμους που έχει (έχω) θεσπίσει ελεύθερη πόλη τώρα σημαίνει να ρέει το μπαχάρι.

Panos Konstantinidis είπε...

Ο Ron Paul μου αρέσει πάντως, θα έλεγα ότι μπορώ να ταυτιστώ μαζί του σε πολλές από τις απόψεις του, ο Μάνος πάλι όχι, τον θεωρώ πολύ λαϊκιστή.

Πανδιων είπε...

Και μένα μου αρέσει.
Πως και τον πετάξανε έξω απο τις ρεπουμπλικάνικες εκλογές για το χρίσμα. Τον είχα σίγουρο

Panos Konstantinidis είπε...

Τον τύπο ακόμα και οι ίδιοι οι ρεπουμπλικάνοι δεν τον θέλουν, αυτό και μόνο τον κάνει αξιαγάπητο. Πάντως δέχεται τρομερή πίεση από τα ΜΜΕ. Αν βλέπεις Colbert Report, σε κάποια από την εκπομπή του ο Steven είχε καμιά δεκαριά κλιπάκια από διαφορετικά ΜΜΕ που όλα λέγανε *διαφορετικά* πράγματα για τα ποσοστά του Ron Paul. Μεγάλο μπάχαλο, το ότι καταφέρνει και είναι ακόμα στην πολιτική οφείλεται κυρίως στο ότι είναι πολύ αγαπητός στο λαό.